V KARAKTERISTIEK VAN HET VOORMALIGE BATAVIA 1. Stedebouw. Zoals uit de eerste hoofdstukken van dit boekje blijkt, kan Batavia gerekend worden tot de gestichte steden. Dit kwam ook tot uiting door de aanleg volgens een van te voren ont worpen plan. Dat het principe daarvan afkomstig zou zijn van Stevin, die in zijn „Materiae Politicae" een plan voor een rationele modelstad gaf, is wel eens beweerd, maar nooit be wezen. Het behoeft geen verwondering te wekken, dat voor de aan leg der nieuwe stad de rechthoekige planvorm werd gekozen. Daar men bouwde op veroverd terrein, behoefde men zich van bestaande opstallen of perceelgrenzen niets aan te trekken. De rechthoekige planvorm van een stad is noch typisch middeleeuws, noch speciaal karakteristiek voor de Renaissance. Hij komt in beide perioden voor en wel in 't bijzonder daar, waar men met een schone lei kon beginnen. Was de recht hoekige vorm ook niet passend bij de zakelijke instelling der onderneming, welke tot stichting van het „Rendez-vous" aan de Tjiliwoeng leidde Ook de zakelijke Romeinen legden hun versterkte legerplaats (castrum) in rechthoekige vorm aan. De uitleg langs een rivier in vlak terrein kan bovendien ge makkelijk tot een nagenoeg rechthoekige of ovale vorm aan- 124

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschutserie - Boekje 1941-1954 | 1954 | | pagina 127