Tijdens het Engelse tussenbestuur bloeide een liefhebberij
toneelgezelschap van Engelse officieren. Het speelde in een
bamboe loods, die gebouwd was op de plaats van de huidige
schouwburg, op de hoek van de Postweg en het verlengde van
Waterlooplein-oost. Het definitieve schouwburggebouw werd
opgericht in 1821 met steun der Regering, die behalve de
grond, materialen van enige afgebroken gebouwen schonk (o.a.
van het Spinhuis). Het werd overigens bekostigd uit vrijwillige
bijdragen. Ook dit gebouw was door genie-officieren ontwor
pen in koloniale empire stijl. Door zijn royale entree met over
dekte onderrit en met zijn zuilengalerijen, heeft het uitwendige
een zekere voorname feestelijkheid. Inwendig heeft het een
rondgaande couloir met daarboven een balcon. De zaal is niet
bijzonder groot, maar wel gezellig en heeft een goede accous-
tiek. De toneel-accomodatie is primitief.
Na beëindiging van het Engelse tussenbestuur kreeg het, bij de
val van Napoleon, herrezen Nederland de zware taak te
vervullen het teruggegeven koloniale gebied naar andere,
meer verlichte, inzichten, dan die der Compagnie te beheren
en tot bloei te brengen. Aanvankelijk stond bij de uitoefening
van die taak het eigen belang van Nederland nog op de voor
grond, maar in de tweede helft der negentiende eeuw begon
het inzicht, dat koloniaal bestuur en beheer in de eerste plaats
gericht moeten zijn op behartiging van de belangen der in
heemse bevolking, baan te breken.
Zoals reeds werd verhaald, was Daendels begonnen met Wel
tevreden tot ontwikkeling te brengen. Door de tijdsomstandig
heden was deze onderneming niet voltooid. Onder het Gou
verneur-Generaalschap van Du Bus de Gisignies werd het
paleis aan het Waterlooplein in 1826 onder leiding van de
hoofdingenieur Tromp, voltooid en tot Gouvernements bu-
reaux ingericht. In 1828 werd een gedenkzuil op het plein
geplaatst. Achter het voltooide gebouw werd een plantentuin
(Tuin Du Bus) aangelegd, hetgeen een mislukking werd. Om
streeks 1853 werden daar officiers-woningen gebouwd. Aan
het Waterlooplein werd verder in 1829 een R.K. Kerk ge
bouwd, welke in 1890 instortte. Omstreeks de eeuwswisseling
werd opnieuw een R.K. kerk opgericht in neo-gothische stijl.
112
