lichtspleten, die zich bovendien tamelijk hoog hoven de
vloer in de benedenverdieping bevinden en een verdie
ping welke alleen via een wegneembare ladder te berei
ken is. Het meest opvallende voorbeeld is de toren van
de Pancratiuskerk te Heerlen (zie hfdst. VIII). Verder
de torens van Voerendaal, Vaals en Gulpen. Die van
Voerendaal is met zekerheid terug te voeren tot het jaar
1049, toen de toenmalige kerk als enige in den lande,
persoonlijk door een regerende paus (Leo IX) werd
gewijd.
De toren van Vaals, welke naar het Oosten de voor
malige R.K. kerk en naar het Noorden de Ned. Herv.
kerk (1671) flankeert, is, evenals de thans alleenstaande
toren van Gulpen, zelfs geheel vensterloos. De eerste
heeft een kalkstenen tongewelf, de laatste een zware
versterkingsbeer aan de Z.W. hoek, welke een eigenaar
dig effect maakt.
Verdere Romaanse vierkante natuurstenen torens tref
fen we nog aan te Eijgelshoven (benedenstuk 11e eeuw)
met een door uitbreidingen ontstane hallenkerkte Sim-
pelveld (12e eeuw) met éénbeukige kerk uit 1692 1)
Valkenburg (zie hfdst. VI)Geleen(tussen 1250enl350)
met moderne kerk; Cadier en Keer (2e helft 13e eeuw)
met 3-beukig kerkje, waarvan het middenschip uit
dezelfde tijd; Hoensbroek (13e eeuw) met kleine drie-
beukige basiliek van 1300; Noorbeek (13e eeuw) tegen
een kerk met driebeukig basilikaal schip, oorspronkelijk
uit het einde van dezelfde eeuw; Eijsden (begin 1300)
met tongewelf en een 18e eeuwse kerk; Breust (ver
moedelijk 1345) met vier geledingen door lijsten ge
scheiden, mergel tongewelf in 3e geleding, tegen kerk,
waarvan het middenschip uit dezelfde tijd dateert; Geul
(14e eeuw) met lelijke moderne kerk, welke dwars door
de oude van 1626 is heengebouwd; Stein (14e eeuw)
met kerk van 1850; St Geertruid (14e eeuw) met in
1222 tot parochie verheven driebeukige grotendeels
mergelstenen 15e eeuwse kerk, waaraan twee grafkapel-
D Afgebroken in 1935 t.b.v. geheel nieuwe kerk.
55
