50
Gerberga, de dochter van Hendrik de Vogelaar. Het was
deze Gerberga, die, na met Lodewijk van Overzee, ko
ning van Frankrijk, hertrouwd te zijn, de abdij Reims
ook met de immuniteit begiftigde (968). Het gebied
omvatte Meerssen met Amby en Limmel, Houthem, Bun-
de en Ulestraten; Beek; en Klimmen met Hulsberg,
Schimmert en Schin op Geul. Na de versnippering van
Lotharingen hebben de voogden - de heren van Val
kenburg zodanig misbruik van hun macht gemaakt,
dat de proost in de 13e eeuw reeds van vrijwel al zijn
rechten was beroofd. In 1611 verkochten de Benedic
tijnen de vergane glorie dan ook maar aan de Augus
tijnerabdij te Eaucourt (Artois).
Dank zij de ordonnantie van 1663, volgens welke de
Staten-Generaal voor de proostdij een uitzondering
maakten op het gebod tot opheffing der kloosters - zij
was gebaseerd op de overweging, dat de stichtingsbrief
ouder was dan het leenstelsel en dus ouder dan de heren
van Valkenburg -konden de monniken hun bestaan tot
de Franse overheersing voortslepen. Op de fraaie gothi-
sche kerk na, is nog niet lang geleden elk spoor van de
proostdij verdwenen. Men heeft in 1938 het sedert de
Franse overheersing als herenhuis in gebruik zijnde
kloostergebouw met het oog op een verlenging van het
schip der kerk afgebroken.
De kerk, toegewijd aan de H. Bartholomeus, werd ge
bouwd in de 2e helft van de 13e eeuw, ter vervanging
van een oudere. Zij is hersteld en vergroot in de 14e
eeuw en vooral in 1480. Het grotendeels van mergel
stenen opgetrokken bouwwerk wordt beschouwd als de
belangrijkste gothische schepping in Zuid Limburg, incl.
Maastricht. Uit de verte valt reeds dadelijk het volledige
Noord Franse stelsel van steunberen en luchtbogen op.
We hebben hier een driebeukig basilicaal schip. Het
dwarspand reikt niet buiten de zijbeuken en is dus bij
zonder kort. De balustrade, pinakels en hogels dateren
van de door architect J. Kayser in 1882/1912 uitge
voerde restauratie, evenals het houten torentje op de
kruising. De oorspronkelijke westtoren was reeds in
