van Wylre werden en wier wapen nog steeds prijkt in
het tegenwoordige gemeentewapen (als hartschild op de
dubbele Rijksadelaar). In 1731 werd het kasteel door
een zekere H. A. baron van Wachtendonk-Germenseel
met geweld ingenomen, omdat de toen overleden eige
naar niet „ebenbürtig" gehuwd zou zijn en zijn erfge
naam dus geen rechten had. Sedert 1909 is Wylre in
het bezit der dames Cassalette uit Aken, waarvan er een
in 1918 huwde met Jhr G. L. v. d. Maesen de Sombreff,
de latere Nederlandse zaakgelastigde te Luxemburg.
Tenslotte nog iets over kasteel CARTILS. In 1250 was
een Dirk van Cartils, ridder, er heer. Zijn nakomeling
Ivo huwde een Hoen tzo Broeck. Zo ontstond de naam
Hoen van Cartils. Deze familie bleef eigenaresse tot
1772, gevolgd door de graven van Liedekerke. Het
kasteelcomplex vertoont hetzelfde grondplan als kasteel
Wylre, indien we tenminste aannemen, dat de nu Z-vor-
mige hoeve U-vormig is geweest. De 8-vormige gracht
werd geheel gedempt. Het tegenwoordige woonhuis is
een in 1883 door de heer Frijns geheel gemoderniseerd
rechthoekig in mergelsteen opgetrokken gebouw. Ter
rechterzijde werd een stuk aangebouwd, zodat de fraaie
uit ongeveer 1500 daterende hoekarkel slechts nog half
aanwezig is. Zij vertoont een uitkraging met wapen
schilden en fratskop, alsmede kleine vierkante vensters,
gedekt met accoladeboogjes. Rechts achter bevindt zich
nog de zware ronde hoektoren, waarvan het beneden
deel oud is (15e of le helft 16e eeuw). Ook deze kreeg
een nieuw jasje.
De poorttoren aan het uiteinde van de oostelijke vleugel
der hoeve is een fraai voorbeeld van 17e eeuwse renais
sance. Hij is vierkant, twee verdiepingen hoog en gedekt
door een klokvormig vierkant dak met spitsje. Boven de
halfrond overtoogde doorgang, vóór met leeuwenkop
sluitsteen, bevindt zich aan beide zijden een tweedelig
venster onder fronton. De poort werd hersteld in 1721
en in 1853.
Van kasteel Cartils is bekend, dat het in de 18e eeuw,
toen het onbewoond was, een plaats van samenkomst
147
