trommels. Dit servies, een geschenk van koning Wil
lem I aan de minister van financiën Alexander Gogel,
werd door W. J. Burger, afstammeling van de minister,
aan het Rijk gelegateerd en maakt thans deel uit van
de collectie zilver in het Rijksmuseum.
Dit korte overzicht, waarin een beperkte keuze gedaan
werd uit het vele materiaal, dat nog aanwezig is van
Nederlands zilver daterende van de XlVe tot XVIIIe
eeuw, mag niet afgesloten worden, zonder er op te wij
zen, dat ook in de XlXe en XXe eeuw bekwame edel
smeden werkzaam waren. In de z.g. Biedermeyerstijl
zijn fraaie voorwerpen gesmeed, degelijk van vorm en
sober van versiering, die in hun eenvoud toch een eigen
karakter vertonen. Maar ook in het midden en in de
tweede helft der eeuw, toen de Franse koningsstijlen voor
de tweede maal het ornament beïnvloedden, zijn in
Nederland voorwerpen gemaakt, die een eigen taal spre
ken. De buikige trekpotten en melkkannen met ebben
houten handvatten zijn geen blote navolging van voor
bijgegane stijlen; zij hebben ook speciale eigenschap
pen, slechts hun tijd van ontstaan eigen.
De vernieuwde belangstelling voor de Middeleeuwen
blijkt uit het werk van Jan Brom, die kerkelijke voor
werpen dreef in neo-romaanse en neo-gotische stijl; op
latere leeftijd zou hij evenwel meer in moderne richting
werken. Zijn werk wordt nog voortgezet door zijn beide
zoons Jan Eloy en Leo in de „Edelsmidse" te Utrecht,
waar tevens het atelier van zijn dochter Joanna geves
tigd is, die zich aan het emailwerk wijdt.
Slechts weinigen beoefenden echter het handwerk; het
smeden werd langzamerhand geheel vervangen door het
gieten, terwijl verschillende nieuwe machinale bewer
kingen toegepast werden en het zilver verloor, evenals
vele andere kunstnijverheidsvoorwerpen uit de laatste
decenniën der eeuw, stijl en karakter.
Maar toen stonden al weer kunstenaars gereed, die naar
nieuwe vormen en ornamentatie zochten. Hun streven
had ook een sociale achtergrond, n.1. degelijk en aesthe-
67
