23
VOORWERPEN VOOR VOLKS
GEBRUIKEN
aast het kerkelijke en het gildezilver, de bekers en de
schalen werden voorwerpen gedreven voor volksgebrui
ken, die „dischplechtigheden" en familiefeesten opluis
terden en vaak het boertige element in de Nederlandse
zilverkunst vormden.
Het waren ten eerste voorwerpen die betrekking hadden
op het familieleven. In de bruidsdagen werd de bruids
kroon te voorschijn gehaald, die de traditie der vorige
geslachten moest voortzetten (afb. 18). Van fijn gegra
veerd en geciseleerd gedreven zilver droeg de bruid het
symbool van haar maagdelijkheid, gezeten naast haar
bruidegom onder de groene kroon van takken en blade
ren, waarin deze zijn geschenk, een doosje in de vorm
van een door pijlen doorboord hart, verborg1). Of zijn
geschenk was het huwelijks- of „knottekistje", zoals zij
in hun oord van herkomst, Friesland, genoemd werden.
Gewoonlijk rechthoekig van vorm, voorzien van een ge-
bomdeerd deksel, werden zij versierd met taferelen be
trekking hebbende op het huwelijk, terwijl bijpassende
opschriften de fijne gravures vergezelden. Ook Bijbelse
voorstellingen ontbreken niet, waarvan de bruiloft van
Kana één der meest voorkomende is. Naast deze figurale
taferelen sierden de Friese zilversmeden deze doosjes ook
met opengewerkte ranken of opgelegd filigrain werk.
Deze sierlijke kistjes, waarvan naast de langwerpige ook
ronde en veelhoekige voorkomen, werden naar gelang
rang en stand, gevuld met zilveren geldstukken of met
gouden ducaten, bij voorkeur die dragende de beelte
nissen van Ferdinand van Aragon en Isabella van Casti-
lië. Een fraai voorbeeld is onder vele het kistje in het
Fries Museum te Leeuwarden met gegraveerde buste
portretten en rankornament; vermoedelijk gemaakt
x) De Oude Tijd 1867, blz. 352.
