tegels die waardeloos waren omdat ze ouderwets wa
ren, maar dan achterstevoren, want de kalk van de stu-
cadoor plakte beter op de ruwe achterkant dan op de
gladde voorkant der tegels.
Is er een sloperijtje ergens, geef er een kwartiertje aan
voor een vriendelijk praatje en het zal niet onbeloond
zijn. Hoe verwerft men tegels? Door oefening van het
oog. Zijn ze eenmaal in de oudhedenwinkel beland, dan
is het te laat. Dan zijn ze voor een ander soort verza
melaars. Voor de echte verzamelaar ook wel, maar al
leen ter aanvulling van hiaten in de verzameling of om
ze te ruilen tegen dubbele exemplaren.
Na het verwerven komt het schoonmaken. Dat begint
met de achterkant, heel voorzichtig eraf krassen wat
erop is aan kalkmortel; niet slaan! Soms is het tras
mortel, glashard. Dat moet er ook af met krassen, met
scherp gereedschap en geduld, of enige maanden laten
drogen alvorens met het schoonmaken te beginnen.
Soms komt aan die achterkant weieens iets voor de dag,
een signatuur met een penseelstreek.
Dan de zijkanten schoonmaken, hetgeen extra voorzich
tig gebeuren moet om te voorkomen dat van het gla
zuur scherven vallen.
Dan de voorkant. Soms is die brandschoon, soms bedekt
met verf, teer, cement. Dat moet er hoogst voorzichtig
van verwijderd worden, met zacht gereedschap, niet
met staal dat harder is dan glazuur en daarin krassen
kan. Sommige tegels vertonen talloze putjes, kleine be
schadigingen van het glazuur; dat zijn plinttegels ge
weest die honderden jaren geleden bewerkt zijn met
't houtje van de versleten stoffer of bezem. Ook zijn er
die door en door bruin zijn; die hebben in de buurt
van een schoorsteen vertoefd.
Daarna komt de schoonmaak. Eerst onder de kraan af
spoelen, waarna blijkt wat er nog op achter bleef, voor
kant, achterkant en 4 zijkanten. De tegel moet weer
net zo worden als toen hij uit den oven kwam. Daarvoor
nog eens flink naboenen met een hard schuiertje met
39
