In deze twee voorbeelden is reeds de techniek van de
latere en voor Holland vroege versierde vloerbakken en
haardstenen.
Het ligt voor de band dat met de verbreiding van de
bouwkunst uit het Zuiden naar het Noorden ook de af
werking medekwam en export ontstond naar het Noor
den. Zo zal te verklaren zijn dat hier een enkele maal
zeer oude Franse tegels worden aangetroffen. Deze zijn
vierkant of zeskant, versierd en geglazuurd, in kleuren
van geel op bruin, de techniek van het eerstgenoemde
voorbeeld. De ornamentiek en de voorstellingen zijn
primitief. Zij moeten niet als afbeeldingen of portret
ten beschouwd worden maar als vlakversiering.
Een geheel andere soort tegels wordt hier te lande een
enkele keer gevonden. Dit zijn de Spaanse tegels. Zij
moeten hier gebracht zijn door de zeevaarders voor
eigen gebruik of voor verkoop, in dezelfde zin als uit
China en Japan kunstvoortbrengselen werden mede
gebracht. De enkele vondsten kwamen uit de Zaanstreek
of de omgeving van Broek in Waterland.
In Spanje werden de versierde tegels toegepast zowel
voor de vloer als voor de wand. De plaatwerken van ge
spaard gebleven interieurs te Sevilla en Granada geven
daarvan een inzicht.
De Spaanse tegels komen voor in verschillende tech
nieken en wijze van versieren. Het zijn dikke tegels van
zeer verschillende afmeting, van 5 tot 20 cm., soms
vierkant, beschilderd en geglazuurd doch in de regel in
andere vormen, zich lenende tot het leggen van grote
sterpartonen. Deze zijn dan met ingeperst ornament dat
gevuld werd alvorens het glazuren geschiedde. De
Spaanse tegels zijn kleurig en levendig van versiering.
De Nederlandse musea bezitten er enige fraaie voor
beelden van en bij uitzondering worden ze nog gevon
den. Deze Spaanse tegels schijnen geen invloed te heb
ben gehad op de Nederlandse voortbrengselen.
De oudste Nederlandse tegels welke aangetroffen wor
den zijn verwant aan de eerstgenoemde Franse tegels,
9
