aangroei, heeft gekend, uitbreidingen die telkens
door haar ringvormige: Heren-, Keizers-, Prinsen-,
Singelgrachten werd begrensd. Maar dit Amster
damse geval is wellicht enig in het ontwikkelings
proces van een oude Nederlandse stad en het spruit
voort uit de ontzaglijke aangroei van haar bevolking,
eens dat ze zich had weten te verheffen tot de hoofd
stad van de autonome Verenigde-Provinciën, en
later van de souvereine Nederlandse Staat en dan
ook een uitzonderlijke economische en politieke
vlucht had genomen die haar bekroonde, met haar
meer dan honderdduizend inwoners, tot de meest
bevolkte stad van Noord-Westelijk Europa.
4. Oude Stadszegels Het Stadswapen
De oude wapenschilden hebben, zoals vaak verkeer
delijk wordt gemeend, hun ontstaan te danken, niet
aan pralerige eerzucht op familiaal gebied, waar wel
aan militaire noodwendigheden. Herkenningstekens
werden trouwens reeds van ouds, ook reeds ten tijde
van de Romeinen, in het leger gebruikt. Bij hen
bestond, buiten de zilveren adelaar, embleem van
de legioenen, ook het signum als standaard van het
manipulum, de tactische gevechtseenheid van het
leger, bestaande uit ongeveer 200 man, dus ongeveer
ter sterkte van een hedendaagse compagnie op oor
logsvoet t)
Wanneer dus, in de loop van de 12de eeuw de eigen
lijke wapenschilden ontstonden, golden ze vooral als
herkenningsteken in het strijdgewoel van de slagvel
den. Oude wapenschilden zijn dan ook zeer eerbied-
36
Het signum bestond uit een vlaggestok met dwarslat waar
aan o.m. twee wimpels hingen. Het signum werd gedragen
door de signifer en de bevelen werden door het signum be
kend gemaakt aan de troepen. Vandaar het woord signaal.
