HOOFDSTUK V
GROOTE HEEREN
De barok was de stijl van de absolute vorsten en
de grand-seigneurs. Welig bloeide zij in Frankrijk
en Italië en in de tallooze residentiesteden van
Duitschland. Overal waar een vorst hetzij een
wereldlijk, hetzij een geestelijk den toon aangaf
verschenen schitterende paleizen en de indruk-
wekkend-zware pracht van een hofstoet met alles
wat daarbij behoorde. In Nederland kon de barok
niet zoo goed aarden als in andere landen. Ons
land was in de 17de eeuw een protestantsche repu
bliek. Dientengevolge ontbraken hier de mannen,
die elders de dragers van de barokcultuur waren.
De eigenlijke stimulans van de beweging: het pro
paganda maken voor het absolute gezag van staat
en kerk en voor de dragers daarvan, werd hier uit
den booze, ja staatsvijandig geoordeeld. Toch kon
een land dat door zijn geographische ligging en door
de politieke omstandigheden zoozeer in het cen
trum van Europa lag als het onze in de 17de eeuw,
niet achterblijven bij de algemeene stroomingen
der cultuur. Onze regenten-kooplieden, ondanks
de groote winsten die zij jaarlijks incasseerden, in
hun particuliere leven toch altijd maar kleine
burgermannetjes in vergelijking met de zwierige
grand-seigneurs van Frankrijk of Italië, waren
niet de aangewezen figuren om zich als dragers van
de nieuwe beweging op te werpen. Alleen gezamen
lijk en officieel optredend konden zij wel eens een
enkele keer een daad van waarlijke barok-cultuur
presteeren, zooals b.v. de stichting van het Am-
57
