Het motief van een hoog middenstuk met lagere
vleugels aan weerskanten komt ook voor bij
Beerschoten (afb. 31) tusschen De Bilt en Zeist. Het
is een weinig fraai huis, veel te klein voor het
ruime Engelsche park een der mooiste uit den
geheelen omtrek waarin het is gelegen. Vroeger
stond hier een ander, grooter, witgepleisterd ge
bouw dat echter op het einde van de vorige eeuw
afbrandde. Thans mist men iets in deze luisterrijke
omgeving. Het park werd kennelijk niet om het
huidige huis, doch om een massaler en sprekender
middelpunt ontworpen.
Verder overwoekert dan de plotseling geliefde
waranda de architectuur. Het naast Sparrenheuvel
gelegen Hoog Beek en Royen (afb. 32) is bijna geheel
omringd door open waranda's, die in pseudo-
chineeschen stijl zijn versierd. Slechts door zijn
royale afmetingen kan het eigenlijke huis met zijn
klassicistisch allure zich te midden hiervan nog doen
gelden. Bij het kleinere Joannesberg te Rijsenburg
is dat niet meer het geval. De waranda's, grillig
gebogen baldakijnen van gietijzer op spichtige
pilaartjes, zijn hier tot het karikatuur van een
bouw-constructie uitgegroeid. Zoo oordeelt althans
de hedendaagsche beschouwer. En de man die het
huis liet bouwen? Leed ook hij onder het teveel
dat hier ongetwijfeld aanwezig was? Dat zal van
zijn eigen gevoel voor harmonie en smaak hebben
afgehangen. Maar hadden de rijke heeren, die in de
19de eeuw dergelijke huizen lieten zetten, eigenlijk
wel smaak? Moeilijke vraag die wij althans ge
deeltelijk negatief moeten beantwoorden. Immers,
van parvenu's zooals b.v. Multatuli ze in zijn Max
Havelaar ten tooneele voert kan men onmogelijk
verwachten, dat zij tot het stichten van een schoon
en harmonisch geheel in staat waren. Men leze het
verhaal van Batavus Droogstoppel's week-end bij
zijn schoonvader, den ouden Last, in Driebergen.
*59
