zult verstomd staan over de natuurlijke gastvrijheid. Maar
ge zult dan U zelf en Uw eigen belangrijkheid een ogenblik
moeten vergeten. Ge zult bereid moeten zijn U in te leven
in een voor U geheel nieuwe wereld en als ge deze bereid
heid toont, zal er inderdaad een geheel nieuwe wereld voor
U opengaan, een wereld, waarvan gij het bestaan in ons
land niet meer vermoed hadt, een wereld met een bescha
ving, zó oud, als waarop geen der oude Hollandse steden
zich kan beroepen. Uit het oogpunt van de stedeling gezien
zult ge deze cultuur wellicht primitief vinden, maar primi
tief of niet, ze is er, onmiskenbaar, en ge vindt haar in al
les terug: in de huizen, in de gebruiken, in het landschap
en bovenal ook in de oude dorpen.
Dat Drenthe moeilijk te benaderen is, velen hebben het
ondervonden. Wanneer men het land wil leren kennen,
wanneer men op goede voet wil komen met zijn bewoners,
dan is daar tijd voor nodig en dus vooral ook geduld. Het
land is mooi, wat somber, vooral in de herfst. Er gaat dik
wijls een lichte melancholie van uit en velen zijn er, die
het op den duur te machtig werd, die op de vlucht sloegen,
die het geduld misten of de kracht der toewijding, wier
zenuwgestel reeds tezeer gesloopt was door het jachtend
leven van alle dag om zich nog aan het trage tempo te
kunnen aanpassen, om opgewassen te zijn tegen de melan
cholie, tegen de mistroostigheid der stille mistige winter
dagen of voortjagende herfstregens, tegen de donkerte der
lange winteravonden, tegen de suizende stilte der wijde
vlakten.
Dit alles lijkt misschien overdreven. Toch is het dat niet.
Wie het niet gelooft, leze er de brieven van Vincent van
Gogh maar eens op na, die hij tijdens zijn Drentse periode
aan zijn broer Theo schreef. Ze behoren tot zijn lezens
waardigste geschriften. Voluit gegrepen door het land en
het landschap, door de schoonheid van de wijde verge
zichten, werd de zwaarte van dit oer-landschap hem ten
slotte de baas en vluchtte hij weg om er nooit terug te
keren. En hij was niet de enige, die het zo verging
Van Gogh schreef zijn brieven meer dan een halve eeuw
10
