78
om in schema's of in rechte lijnen te denken, maar die
steeds hereid is de weg van de minste weerstand te kiezen.
Men proeft er de zakelijkheid, een boeren-zakelijkheid zon
der die alles-nivellerende nuchterheid, die tot platvloers
heid leidt. Uit alles blijkt een volksaard, die lichtelijk
melancholiek is, gevoelig maar onromantiscn, begaafd met
een alles overheersend natuurgevoel, bescheiden en vóór
alles bang om op te vallen. Men voelt de behoefte aan
ruimte, de wijdse besloten ruimte van het Saksische hallen
huis, van het hoog opgaande loofbos, een ruimte, die op
natuurlijke en grootse wijze een levensgemeenschap om
sluit.
Ziehier in het kort een karakteristiek van het Drentse es-
dorp. Het is een ideaal-beeld geworden, te mooi om waar
te zijn en daarom in de praktijk van het hedendaagse leven
in zijn absoluutheid ondenkbaar. Maar desalniettemin
blijft het een niet te weerspreken feit, dat een dorp de aard
van zijn bewoners behoort te weerspiegelen. Het esdorp,
lang geïsoleerd en verscholen achter brede veen-barrières,
was inderdaad zo'n spiegel, waarin een gave, oude boeren-
cultuur weerspiegeld werd. Nu zijn ook deze dorpen plot
seling met de wereld in aanraking gekomen. Het is geen
wonder, dat dit geleid heeft tot een verstoring van even
wicht, tot tal van vragen en onzekerheden. De zuivere
spiegel van weleer lijkt lelijk gebarsten. Of misschien is ze
alleen maar beslagen door de mist der onzekerheid. Laten
we het laatste maar hopen en er naar handelen.
