77
Waarom is het vinden van de juiste vorm voor een neder
zetting, een boerderij of een eenvoudig boerenmeubel zo
moeilijk, ja voor het moment misschien zelfs onmogelijk?
Alleen al hierom, omdat het, bij al die koortsachtig voort
schrijdende ontwikkeling niet doenlijk is om een in elk op
zicht volledig programma van eisen op te stellen. Niemand
kan de eisen van het ogenblik meer behoorlijk kennen, om
dat deze van dag tot dag veranderen. Een nieuwe vinding
van vandaag, wordt morgen door een nog nieuwere ver
drongen, nog voor er iets uit gegroeid is. De chaotische
ontwikkelingscrisis die wij doormaken, de culturele groei
stuip, die de wereld beleeft, maakt elk helder overzicht
laat staan inzicht onmogelijk. De vorm, die de weerspie
geling is van de geest, moet daarom helaas voor het tegen
woordige iets van het chaotische, ongeordende, verbijste
rende, tot twijfel en vrees inspirerende, in zich dragen. Pas
dan is ze werkelijk een weerspiegeling van deze angstaan
jagende tijd. En eerst dan is ze werkelijk aanvaardbaar,
meer aanvaardbaar dan een gecopieerde oude vorm, hoe
mooi die ook is.
Hoe ingewikkelder de opgaaf en het concipiëren van een
nieuwe nederzetting, het uitbouwen van een bestaand dorp
in nieuwe trant is een ingewikkelde opgaaf - hoe moeilij
ker het is een behoorlijk programma van eisen op te stel
len. De traditie van een harmonisch, zij het arm verleden
kan ons gelukkig een eind op streek helpen. Het esdorp
dan is een boerendorp, duidelijk ingesteld op een bepaal
de functie: het beoefenen van landbouw en veeteelt. Het
is zakelijk zonder nuchter te zijn. Goed en gaaf van vorm,
zonder dat er een duidelijke vorm-wil uit spreekt. De vorm
is gegroeid, dringt zich niet op, blijft ondergeschikt aan
de natuur, harmonieert er mee. Elke gekunsteldheid ont
breekt. Alles is harmonisch en natuurlijk.
Is dit in het algemeen de geest, die hier achter de vorm
steekt, daarnaast is het oude esdorp tevens de duidelijke
weerspiegeling van het volkskarakter van hen, die er woon
den. Men speurt er de gemeenschapszin, de behoefte aan
gezelligheid, de ondogmatische aard, die niet geneigd is
