70
tal oude esdorpen met één gezamenlijke kerk in het kerk
dorp Zweeloo. Eigenlijk stond hier de kerk niet eens in het
dorp, maar ze lag er even buiten op een, vermoedelijk
kunstmatige hoogte. Naar men aanneemt was deze hoogte
in tijden vóór de opkomst van het Christendom in deze
streken een oude heidense heilige plaats geweest. Het was
Zweeloo
n.I. de gewoonte van de missionarissen, die hier het Chris
tendom kwamen prediken, hun heiligdommen op deze
plaatsen te stichten.
Ik ging hier even op in om aan te tonen, dat de christelijke
kerk in deze oer-oude dorpen moet worden gezien als een
later toevoegsel. Praktisch alle dorpen, die in de Middel
eeuwen of later in ons land tot stand kwamen, werden ge
sticht rond de kerk. De christelijke kerk vormde in dat ge
val het organische middelpunt van het nieuw gestichte
dorp en in het dorpsbeeld, in de hele opzet van het dorp
