die in één der volgende hoofdstukken nader besproken
zullen worden.
Behalve de lage stroomdalen bezit Drenthe nog een geheel
ander, eveneens uitermate vochtig landschapstype, dat juist
voor Drenthe zeer typerend is: het veen. Eeuwen geleden,
lang vóór het begin van onze jaartelling, is dit veen ont
staan in de poelen en plassen, die zich in de lagere zand-
kommen, waar het er heen gestroomde water niet weg kon,
hadden gevormd. Jaar in, jaar uit, groeiden hier de plan
ten, stierven af en zonken naar de bodem. Laag na laag,
soms tenslotte meters dik, vormde zich het veen. Soms wa
ren er vrij lange perioden, dat het klimaat droger werd.
De poelen droogden dan uit. Op de veenlaag, die zich
reeds had gevormd en vooral langs de randen van de plas,
humus-rijk als ze waren, schoot de vegetatie welig op. Er
ontwikkelde zich hier en daar zelfs bos. Maar na de droge
perioden volgden weer vochtiger tijden. De planten ver
dronken. De bomen kwamen in het water te staan en stier
ven. Er kwam een storm en de dode bomen woeien omver.
Kris kras door elkaar vielen de stammen en bleven in de
moerassige poel liggen. Meer en meer kwamen de water
planten weer tot ontwikkeling. Jaar in, jaar uit stierven ze
af, en over het verdronken bos heen vormde zich weer veen.
Zo komt het, dat bij het turf graven uit het veen grote
hoeveelheden zogenaamd kienhout tevoorschijn komen:
door het veen nog goed geconserveerde resten van boom
stammen, takken en wortels.
Bijna overal in Drenthe treft men veen aan. Of liever, men
kon het er in vroeger jaren aantreffen. Want er is in de
loop der eeuwen al heel wat veen vergraven en als turf
verstookt. De veen-vergraving loopt langzaam aan op haar
eind en het zal vermoedelijk geen vijftig jaar meer duren,
of de laatste Drentse turf zal in het museum als curiositeit
worden bijgezet.
Het veen komt voor in het klein en in het groot. Waar in
de oertijd een bescheiden vennetje lag, ligt nu een klein
veentje, waar de boeren uit de buurt zelf hun huisbrand-
turf graven. Daarnaast liggen en vooral lagen er uitgestrek-
21
