lands is Drenthe dan ook nog altijd het land van hei en
struiken gebleven en het is mij ontelbare malen overko
men, dat bezoekers van elders uit het land mij zeiden:
„Ik had hier heel wat anders verwacht dan ik er aantref."
En het is dan niet zonder verbazing dat deze vreemdelingen
in eigen land vernemen, dat Drenthe niet alleen een be
langrijke korenschuur is, maar tevens één van de allerbe
langrijkste aardappelproducenten.
Drenthe is een agrarische provincie met in hoofdzaak agra
rische nederzettingen, boeren-dorpen, waar de bevolking in
hoofdzaak leeft van de opbrengst van landbouw en vee
teelt. Het is daarom niet te verwonderen, dat, wanneer zich
op landbouwkundig gebied zulke belangrijke veranderin
gen voltrekken, deze veranderingen hun afspiegeling vin
den in de vorm der nederzettingen. Dit geldt niet slechts
voor de oude dorpen, maar al evenzeer, ja nog in ver
sterkte mate voor de nieuwe vestigingen.
Het is van belang er hier op te wijzen, dat de stichting
van nieuwe nederzettingen op tot dusver onontgonnen
gronden samenvalt met de stichting der veenkoloniën in
oostelijk Drenthe, in het vorige hoofdstuk behandeld. Im
mers heeft de opzet van de veenkoloniale nederzettingen
en in het algemeen ook het veenkoloniale bedrijfstype in
velerlei opzicht bij deze nieuwe vestigingen tot voorbeeld
gediend.
De aanleidende oorzaak tot het stichten van een veenkolo
nie: het exploiteren van het veen, het graven van turf, ont
brak in deze gevallen. Rechtstreeks beoogde men hier, wat
bij de vervening pas na het vergraven van de turf aan de
orde kwam: het ontginnen van gronden, bestemd voor land.
bouw-doeleinden. Bij de aanleg van zo'n nieuwe ontgin
ningskolonie behoefde men dus geen rekening te houden
met de eisen van de turfgraverij en had men dus een veel
groter vrijheid. Waar echter, zoals in het Zeijerveld, het
Witteveen en het Zwinderseveld, deze ontginningskolonies
werden gesticht in zeer vochtige en moerassige heidevel
den, moest ook hier in de allereerste plaats worden voor
zien in een behoorlijke waterafvoer, tevens geschikt om te
106
