exploitatie gebracht en wel van het noorden naar het zui
den. Het is vooral het initiatief van de stad Groningen
geweest, dat tot deze veen-exploitatie geleid heeft. Van
Groningen uit is al vroeg het Stadskanaal gegraven, dat
steeds verder in zuid-oostelijke richting doordrong. En het
is in aansluiting op dit kanaal, dat ook in Drenthe de
eerste veen-vergraving in dit gebied plaats vond. Gassel-
ternijveen is hier de oudste Drentse veenkolonie. Via dit
Groninger kanaal zijn ook veel Groninger mensen ver-
veners en arbeiders - en is ook veel Groninger kapitaal bij
deze Drentse vervening betrokken. En via deze Groningers
en hun kapitaal werd ook de Groninger invloed in dit ge
bied zeer duidelijk bespeurbaar. Het dialect b.v. is er meer
Gronings dan Drents, vooral in de aan de provincie Gro
ningen grenzende dorpen.
Maar niet slechts langs het Stadskanaal werden de oost-
Drentse venen ontsloten. Ook van het westen uit ondernam
men de aanval. Halverwege de 19de eeuw werd het Oranje
kanaal gegraven, dat deze veengebieden verbond met de
Drentse Hoofdvaart en tezelfder tijd ongeveer werd zuide
lijker, van Hoogeveen uit, de Hoogeveensevaart, verlengd,
die de ontsluiting van de venen in zuid-oost-Drenthe mo
gelijk maakte. Steeds verder drongen deze drie aanvals-
spitsen het veen in, gezamenlijk in zuid-oostelijke richting.
De veenarbeiders trokken met de voortschrijdende verve
ning mee en terwijl achter hun rug de veenkoloniale land
bouw tot grote bloei kwam, werden er steeds groter gebie
den ontgraven. Met dat al is de situatie thans zo geworden,
dat er bijna geen veen meer is en dat de turfgravers naar
een nieuwe werkkring moeten gaan omzien.
Daarmee is in het bestaan van verschillende veenkoloniën
- niet alle, want de meeste blijven eenvoudig landbouw
gebieden een nieuwe en thans vermoedelijk laatste fase
van ontwikkeling ingetreden: verschillende veenkoloniën
worden industrie-plaatsen. Hoogeveen, de oudste onder
hen. is in deze richting misschien reeds het verst gevor
derd. Maar ook in de nieuwere veenkoloniën van Oost-
Drenthe zien we hetzelfde verschijnsel. In plaatsen als
101
