dorpen in 1435 tot hoofdstad wist op te werken
toen reeds een viertal baksteen-kerken had, n.1. de
Dominicaner kloosterkerk, uit het tweede kwart van de
13e eeuw, de bij den bouw van onze Oldehove nog be
staande doch in 1595 afgebroken St Vituskerk uit de
12e of 13e eeuw, de kerk van Hoek uit de 13e of 14e
eeuw en de kerk van Nijehove, waarschijnlijk uit den
zelfden tijd.
Ongetwijfeld waren daarnaast ook reeds openbare
en particuliere steenhuizen „stinsen" aanwezig, al zal
de meerderheid der huizen in dien tijd nog wel van
hout zijn geweest.
De hooge Gothische gevel van baksteen, die achter
de Waag heeft gestaan en die in het eind van de acht
tiende eeuw nog aanwezig was, zooals blijkt uit het
schilderij van de Waag uit dien tijd, enkele Gothische
gevelfragmenten op teekeningen uit den topographi-
schen atlas van Leeuwarden en de z.g.n. Gladde gevel,
hoek OssekopOosterstraat (een zeer zeldzame Go
thische, van geel en groen geglazuurde baksteen opge
trokken gevel uit omstreeks 1500), zijn helaas de eenige
mij bekende overblijfselen of herinneringen uit den
Gothischen tijd.
Dat echter de baksteenbouw en gevelversiering in
geprofileerde, in relief versierde en deels geglazuurde
baksteen in Friesland ook vóór 1300 reeds een merk
waardige hoogte had bereikt, kunnen niet alleen nog
vele Friesche dorpskerken bewijzen, doch wordt ook
bevestigd door de belangrijke fragmenten, die bij de
afgraving van de terpen, waarop onze 13e en 14e
eeuwsche kloosters hebben gestaan, voor den dag zijn
gekomen.
Een baksteen (kloostermop) waarin toen deze wind-
droog was, vóór het bakken dus, de figuur van den
Heiligen Norbertus, aartsbisschop van Maagdeburg is
gesneden, werd door mij verkregen uit de terp, waar
op eens de Premonstratenser Abdij Mariëngaarde
37
