Romaanschen later in Gothischen stijl versierde
bouwsteenen en tegels opgeleverd (afb. V, 10, n).
Als wij de ornamenten dezer tegels bestudeeren
kunnen wij cultuurinvloeden uit de Rijnstreek spe
ciaal uit den Elzas, uit Zwitserland en de Povlakte
constateeren. Verwantschap, uit een technisch of een
omamentaal oogpunt bezien, met Fransche, Engelsche,
zelfs Zweedsche kloostertegels is niet te ontkennen.
Wij hebben hier te doen met een algemeene klooster
beschaving, waarvoor en waardoor de gegevens via
de jaarlijksche samenkomsten in de moederkloosters
gemakkelijk wederzijds konden worden uitgewisseld.
Zoo zal ook de nieuwe technische verbetering der
ceramiek door het aanbrengen van glazuur zeker een
kloosteruitvinding of althans een door de kloosterlin
gen verspreide nieuwe techniek geweest zijn. De nog
onvolkomen geslaagde gele lood-glazuur op vele vroe
ge Friesche Souwceramiek laat duidelijk zien hoe de
monniken hier geëxperimenteerd hebben om deze
nieuwe uitvinding in toepassing te brengen.
Een derde zeer belangrijk gevolg van het leggen
van den omsluitdijk was de daarmee samenhangende
noodzakelijkheid den waterstaatkundigen toestand van
Friesland opnieuw te regelen. Ook deze taak, die veel
practische ingenieursgaven van de uitvoerders 'heeft ge-
eischt, zal voor een groot deel op de schouders van de
Friesche kloosterabten en hunne medewerkers hebben
gedrukt.
Vóór het leggen van den omsluitdijk kon het water
van Westergo zoowel als dat van Oostergo geheel af
gescheiden van elkaar op zee afstroomen. Misschien
zal de Leppedijk ten Noorden van de Boorn van
oudsher deels bestemd geweest zijn om te beletten, dat
het water uit Zevenwouden overlast aan die van Oos
tergo aandeed en zullen de hemdijken langs de Snee-
ker en andere meren toen reeds bescherming hebben
moeten geven tegen de opstuwende en afkabbelende.
30
