HET ONTSTAAN DER STAD
VOORGESCHIEDENIS
/Amersfoort ligt in de Geldersche Vallei aan de
Eem. Dat is kort en krachtig, maar het zegt ons
niet veel, hoogstens onderscheiden we daarmede
onze stad van haar naamgenoote, ergens in Zuid-
Af rika. Wij willen wat meer weten van die Vallei
en van dat thans zoo onaanzienlijke riviertje. Dat
is in vroeger eeuwen een machtige tak van den
Rijn geweest. Overal in de Vallei vindt men meer
of minder uitgestrekte veenlagen: een teeken, dat
daar vroeger groote waterplassen en -loopen zijn
geweest, die op den duur zijn dichtgeveend. Na
men als Veenhuizen (tusschen Bunschoten en Nij-
kerk), Hooglander-, Nijkerker-, Ederveen en voor
al Veenendaal hetwelk zijn oorsprong en aan
vankelijke bloei aan het turfgraven te danken
heeft zijn daarvan een duidelijk bewijs.
De vallei heeft haar oorsprong in den praehisto-
rischen tijd, met name aan de ijstijdvakken te
danken.1) Het landijs, gemiddeld 1000 M. dik,
heeft diepe sporen in ons land achtergelaten. Zoo
werd o.a. de Utrechtsche heuvelrij opgeplooid,
maar werd, vermoedelijk door smeltwater, de
1) Uit de geschiedenis van Veenendaal. „Gelre" deel
XXIII (1920) blz. 3.
12
