wat er op dit schild stond, blijft ook al verborgen.
Hoogstens kan uit de lijn van den bovenrand van
het schild afgeleid worden, dat het bord uit de zes
tiende eeuw moet zijn. Was het een voorlooper van
onze wandborden met stichtelijke teksten of land
schapjes? Of toch nog voor het gebruik op tafel
bestemd, zij het dan ook bij bijzondere gelegen
heden?
Ook in Hoorn, Deventer en Rotterdam, in de terp
te Hallum en bij Leeuwarden zijn scherven van
aardewerk met dit soort versiering gevonden en
ongetwijfeld zal blijken, dat het veel algemeener
voorkwam, dan men oorspronkelijk geneigd zou
zijn aan te nemen. Als er maar eens op gelet wordt!
Er is trouwens in Egmond wel meer van dit goed
gevonden. Daar zijn de fragmenten van het groote
bord, zonder randschrift, waarop vrij primitieve vo
geltjes en golflijntjes ingekrast zijn. Veel teeken
vaardigheid bezat de maker van dit bord zeker niet.
Echt een bord voor pannekoeken of wafels.
Boven stelde ik reeds de vraag naar de herkomst
en den tijd van ontstaan van de ringeloortechniek;
het relaas van de lotgevallen van Harmen en zijn
baas geven een indruk hoe de sgrafitto-techniek
ontstaan zou kunnen zijn. We zouden in het alge
meen de vraag kunnen stellen, wanneer en in wel
ke volgorde de pottenbakkers in de Noordelijke
Nederlanden de mogelijkheden van de gele klei-
pap ontdekt hebben. Het antwoord is op grond
van het schaarsche materiaal nog zeer moeilijk te
geven en het is zeker nog niet mogelijk al te zeer in
bijzonderheden af te dalen.
De oudste stukken met sgrafitto-techniek schijnen
mij op zijn vroegst in de tweede helft van de vijf-
89
