nen, tot groot gemak van de vrouwen op de na
burige hoeven. Zoolang het land nog overdekt
was met boerenhoeven, waar men in alle opzichten
gewend was, zich zelf te helpen, ontbraken de
voorwaarden voor het ontstaan van het beroep
pottenbakker; of, zooals de oude perkamenten hem
noemen: potter. Maar wanneer er zich kleine ge
meenschappen vormen, waarin men voor verschil
lende dingen op elkaar aangewezen is, zal het pot
tenbakken langzamerhand als beroep uitgeoefend
zijn. Het is heelemaal niet onwaarschijnlijk, dat zich
in een handelsstad als het Karolingische Dorestad
reeds een pottenbakker bevond. Zoo moet het
ook in de twaalfde en dertiende eeuw gegaan zijn,
in de groeiende steden. Ook daar zal de noodzake
lijkheid het beroep hebben doen ontstaan. Men
kan zich zoo voorstellen, dat die arme potter haast
dag en nacht moest werken, om de vrouwen van
Dorestad in staat te kunnen stellen alle gebroken
potten en pannen te vervangen door nieuwe. In
zijn droogschuur stonden heele rijen kannen en
kruiken te drogen; heele stapels plankjes lagen
binnen zijn bereik om een reeks kookpotten of an
der keukengerei te vormen.
De geplaagde man moet er tenslotte toe gekomen
zijn, om bepaalde voorwerpen in serie te vervaar
digen. Stonden zijn vingers eenmaal naar melk
kannen, dan zal hij heel wat van die dingen ach
ter elkaar gemaakt hebben, alvorens tot de kook
potten te zijn overgegaan. Het begin van de indus-
trialiseering is er.
Dorestad verdween door een catastrophe in de
eerste helft van de negende eeuw vrijwel geheel.
Maar in de groeiende steden als Dordrecht her-
59
