DE PENNINGKUNST IN NEDERLAND
INLEIDING
_/V an een bespreking van de penningkunst in Nederland
dient tot goed begrip van zaken vooraf te gaan een definitie
van den penning in tegenstelling tot de munt. Een penning
is een metalen muntachtig gedenk- of sierstuk zonder wet
telijke betaalkracht. Dit laatste vormt het essentieele ver
schil met de munt, welke steeds een zekere waarde ver
tegenwoordigt. Hieruit volgt, dat een munt, geslagen ter
gelegenheid van een bepaalde gebeurtenis, desondanks een
munt blijft en nooit een penning wordt.
Dat munt en penning na aan elkaar verwant zijn, duidt,
behalve de vorm, de naam reeds aan. Het Nederlandsche
woord penning toch wijst eerder op een geldstuk (Pfennig,
Penny), dan uitsluitend op een herinnerings- of siervoor
werp. Evenzoo het Fransche woord médaille, dat afgeleid
is van het Italiaansche medaglia (oud-Fransch maille),
hetgeen zijn oorsprong heeft in het Latijnsche medalia,
een klein muntstuk ter waarde van ongeveer een obool. In
derdaad is dan ook de penning uit de vele eeuwen oudere
munt ontstaan.
Kenden de Romeinen in het medaillon reeds een soort pen
ning immers het medaillon, grooter en fraaier dan de
munt, was geen wettelijk betaalmiddel toch zijn de eerste
werkelijke penningen pas ontstaan in het tijdperk der
vroege renaissance, nl. in 1439, toen de Veroneesche schil
der Antonio Pisano zijn prachtigen penning goot ter eere
van Keizer Johannes VIII Paleologus, gevolgd door een
serie van stuk voor stuk belangrijke werken. Het voor
beeld door hem en zijn vele Italiaansche navolgers ge
geven, vond weerklank in Duitschland, Frankrijk en de
Nederlanden, waar tot op den huidigen dag een onafgebro
ken reeks dezer kleine kunstwerken het licht zag.
In hoofdstuk I zal worden nagegaan, hoe de penningen
worden vervaardigd. Daarna worden de penningen zelf
7
