gang van den Germaanschen vorm van samenleving
heeft zich betrekkelijk langzaam voltrokken. Karei de
Groote was nog een heerscher, wien het lot van het
volk zeer na aan het hart lag. De voortdurende oor
logen, die tegen de Saracenen en Saksen gevoerd
moesten worden, waren een droeve plicht, die ter
wille van het Rijk moest worden volbracht. Er werd
- veel voor het volk gedaan. De wetten van het ge
woonte-recht, één der voornaamste bronnen, waaraan
het volk zijn recht ontleende, om zijn vrijheden tegen
den heerschzuchtigen adel te beschermen, werden
opgeteekend. De wegen te land en te water werden
verbeterd. Ook werd er zooveel mogelijk voor ge
waakt, dat de veer- en weggelden gebruikt werden
voor verbetering en onderhoud der verbindingswegen.
Door invoering van het drieslagstelsel werd de land
bouw in betere banen geleid. Er werd orde en een
heid gebracht in het muntstelseleen pond' zilver
werd de eenheid, die was onderverdeeld in twintig
schellingen, iedere schelling had de waarde van twaalf
penningen. Dit muntstelsel werd door Willem den
Veroveraar meegebracht naar Engeland, het eenige
land, waar het tot op den huidigen dag bleef gehand
haafd.
De kloosters werden middelpunten van beschaving,
waar kunst en literatuur bloeiden en naastenliefde
werd betracht. Aan iederen bisschopszetel moest, vol
gens voorschrift van den Keizer, een kloosterschool
worden verbonden. Algemeen onderwijs was dit bij
lange na nog niet, maar wel was er voor den adel
gelegenheid het lezen en schrijven machtig te worden.
De adel echter heeft van deze gelegenheid tot onder
wijs betrekkelijk weinig gebruik gemaakt. Streng werd
ervoor gewaakt, dat de adel geen misbruik maakte
van zijn mkcht. Zendgraven oefenden toezicht uit in
alle deelen van het land. Een voorschrift uit' dien tijd
45
