46
tijd dit kostbare specimen voor verder verval te behoeden?
Een buitengewoon mooi geheel, al is het dan geen kasteel,
vertoont de brug met stadspoort te Hoorn. (Afb. 27). Een
echt Hollandsch beeld van rust en vrede, van grootsch-
heid in kleine afmetingen. Aan dit voorbeeld is wellicht
het best te zien, hoe de verandering van verdedigingsbrug
tot eenvoudige toegangsbrug al de dreiging van de poort
wegneemt, het geheel tot een idylle maakt, een com
plex van intieme, poëtische bekoring.
Hoe 'n rommeligen indruk maakt daartegenover de brug
toegang gevende tot het Huis „Oud-Daen", schilderachtig
aan de Vecht gelegen. (Afb. 28). De brug, een wipbrug,
ligt voor een bordes met treden, een combinatie van twee
heterogene elementen, een hinken op twee gedachten. Uit
de materialen spreekt dit nog duidelijker, de monumentale
trap van steen, de brug van hout. Wat niet prettig aandoet
is het visch noch vleesch zijn. De uit de verdedigingsbrug
geboren wipbrug, rationeel van structuur, krachtig, sterk
van vorm, van elke overtolligheid gespeend, botst tegen een
ander element: de stoep. Oppervlakkig beschouwd, zou
tegen de opvatting, dat de stoep toch ook een rationeel
element is, noodig om het verschil in hoogten te overbrug
gen, weinig zijn in te brengen. Bedenk echter wel, alles
heeft zoowel practisch als geestelijk doelmatigheid: het is
kortzichtig er twee categorieën van te maken, twee afge
scheiden hokjes, 't Moge het geheel overzichtelijk maken,
toch blijft die scheiding een beperktheid van inzicht ver-
toonen. Een stoep kan natuurlijk worden beschouwd uit
een nuttigheidsoogpunt, doch de toepassing ontspringt uit
het verlangen naar praal. Begrijpelijkerwijze vinden wij
haar dan ook in de 18de eeuw met voorliefde toegepast
in samenhang met weidsche terrassen. Het kasteel Hillen-
rade (Limburg) geeft daarvan een voorbeeld. (Afb. 26).
Onze vreedzame, zeer welvarende 18de eeuw, waarin het
leven als een rustig vlietend beekje voortgleed, weinig
gerimpeld door harden wind, bande eiken indruk van
vredeverstoring uit. De nieuwe huizingen kregen geen
gracht meer om het huis heen. Grootsche parkaanleg, een
