instinct een ander middel om over wateren en kloven te
komen. Taaie vezels draaiden zij tot koorden; de einden
bevestigden zij aan boomen, staande aan den eenen en aan
den anderen kant. Drie koorden waren in het begin vol
doende; een om den voet op te zetten, de twee andere om
met linker- en rechterhand vast te houden; hun onderlinge
stand was dus van een V.
Waar vinden wij zulk een brug? Een heel eind van huis,
in Oost-Azië op het eiland Formosa. (Afb. 6). Hebt eer
bied voor deze primitieven! De spanning is 130 m. Wordt
gij aangelokt tot het betreden van zulk een brug? Ik denk
van niet; wij zijn geen acrobaten meer. Als kinderlijk spel
vinden wij het nog wel aardig. Hoeveel kinderen en oudere
menschen hebben zich al niet vermaakt met het loopen
over het kettingbrugje op het landgoed „Rozendaal" bij
Arnhem? Met zijn brug schiep de Formosiaan een nieuw
type van brug: de „hangbrug". De Formosiaan bleek op
het punt van bruggen een bijzonder mensch te zijn, iemand
met zeer veel technisch instinct. Niet tevreden met het be
weeglijk type, hangbrug, kwam hij er toe een stijf type van
hangbrug in elkaar te flansen. (Afb. 7). Want al toont
deze constructie begrip, de uitvoering is zeer primitief.
Over bruggen te vertellen is onderhoudend.
Toen ik ongeveer twintig jaar geleden meer bijzondere aan
dacht aan bruggen begon te schenken en een verzameling
lantaarnplaatjes ging aanleggen, wekte iedere nieuwe
vondst vreugde. Welk een rijk gebied! Hoe langer hoe
meer viel het mij op, hoezeer bruggen, gebouwd op ver
schillende deelen der wereld en in verschillende tijden, in
wezen hetzelfde zijn. De universeele vorm drong zich al
meer en meer aan mij op. Dit universeele is de sterkste
kant harer karakteristiek.
Neem b.v. de primitieve boogbrug op Formosa, leg daar
naast de uit hetzelfde materiaal vervaardigde bruggen: die
over de Vanaparivier op Britsch Guinea of die over de
t Minassarivier bij Paladang in de Toradjalanden op Cele
bes, dan vertoonen zij zoo goed als geen verschil.
Bruggen 2
17
