vlak brugje, sprekend gelijkend op een Hollandsch brug
je. De nuttigheid der hooge brug is ver te zoeken. Booten
varen er niet rondom het eiland, bovendien dit zou hen
door het lage, vlakke brugje worden belet. Waarvoor
dan deze hooggebogen brug? De bouwers deden het niet
alleen om der sehoone lijn wille; zij voelden en zagen
dieper; zij schiepen sfeer, zelfs geestelijke sfeer. Zij wis
ten, hoe het water door zijn weerspiegeling de lijn vervol
maakt, een Poort des Hemels wordt. Door schijn en wezen
innig in elkaar te laten smelten, ontstaat de waarachtige
eenheid.
Waren de Duivelsbruggen wat anders? Gedeeltelijk wel.
Het zijn vroeg-Middeleeuwsche bruggen, waarvan er b.v.
een te vinden is in Noord-Italië bij Lucca. (Afb. 5). Op
de niet-ontwikkelde bevolking maakte het kunnen bou
wen van zulk een machtige brug diepen indruk. Zij meen
de, dat zulk een werk slechts met behulp van den Duivel
kon worden tot stand gebracht. Naar hedendaagschen
maatstaf is het een onpraktische brug, moeilijk te beloo-
pen, onmogelijk te berijden. Voor het onderdoorvaren be
hoefde de middenboog toch niet zoo hoog te zijn, want
het riviertje is niet van het soort, dat het door scheepjes
kan worden bevaren. Let echter op de ligging van bet
stadje tegen de berghelling aan. Verplaatst u met uw ge
voelen in den tijd toen het riatuuraanvoelen al liep het
na 1250 ten einde nog bestond. Dan zult gij den
maker kunnen begrijpen, wiens intuïtie hem dwong de
lijn der brug in harmonie met de berghelling te brengen.
Onze tijd kan dit niet meer; hij kan slechts nuchter den
ken of in sentimentaliteit vervallen, de ware kunstenaar
uitgesloten.
Al deze voorbeelden hebben niets te maken met de natuur-
bruggen. Zij getuigen van het in den mensch levend in
stinct, het in den mensch levend statisch gevoel, dat in het
bouwen door de ondervinding wordt ontwikkeld. De „em
pirie", de proefondervindelijke ervaring kunnen wij geluk
kig ook nu nog niet missen.
13
