tretschilderen. Naar het ontwerp werd de gevel ge
bouwd, waarmede de eerste Italiaansche classieke ge
vel in Amsterdam tot stand kwam. Met de uitvoering
zal de ontwerper zich niet te veel bezig gehouden
hebben, want bouwen was zijn vak niet. Trouwens de
burgerbazen waren mans genoeg een mooi huis te
maken, als zij maar eenige leiding hadden. De vormen
van pilasters, basementen, kapiteelen en lijsten waren
hun voldoende bekend uit de oude boeken van Vre
deman de Vries en het inmiddels - in 1606 - versche
nen boek van Peter Coeke van Aelst, dat een vertaling
was van het Italiaansche boek van Sebastiaen Serlins
van 1549 en in welk'boek de vijf orden uitvoerig wa
ren aangegeven.1)
De gevel van de Coeymanshuizen is lang niet onge
schonden tot ons gekomen. De oorspronkelijke afbeel
ding met den zonderlingen plattegrond is te zien in
het reeds genoemde boek Architectura Moderna, dat
de Keysers werk afbeeldt en ook dit bouwwerk, dat
derhalve in dien tijd iets bijzonders geweest moet zijn.
Blijkens het bijschrift is het huis kort voor 1630 ge
bouwd. In het laatst der 18e eeuw, ongeveer 1780,
werd de gevel naar den tijdgeest veranderd. De kruis
kozijnen gingen eruit om vervangen te worden door
schuiframen met paarse ruiten; in het onderhuis wer
den eveneens dergelijke vensters gemaakt. Nog weer
later, toen het gebouw voor school dienst deed, werd
de verhooging boven de gevellijst - de mezzanino,
halve verdieping - vervangen door een hoogeren
muur met vensters, zoodat het lijkt of er een verdie
ping op gezet is. Niettemin bleef het geheel een majes
tueuze gevel.
Er zijn weinig huizen in Amsterdam waarover zoo-
88
B Peter Coeke van Aelst, 1502-1550, deed reeds in 1539 een
eerste vertaling van Serlius verschijnen.
