hout afgesloten van de lucht en kan niet door de na
tuur in kleur veredeld worden.
Wanneer men over de opmetingsteekening - of een
foto recht van voren van een ouden trapgevel een
velletje doorzichtig papier legt en in hoogte en breed
te zoekt naar een verdeeling, komt er spoedig iets naar
voren, iets van rhythme, van maateenheid. Dan val
len tevens de eigenaardige scheefheden weg, zooals
bij de vensters in den gevel Nieuwmarkt 20-22. Zij
passen in het schema. Het geheim van zulk een ver
houdingsstelsel dat binnenkamers bleef bij de Gilden
en dat eeuwenlang de schoonheid der bouwkunst be-
heerscht heeft, moest de 19e eeuw derven. Daarin is
voor een deel de oorzaak te zoeken van de leelijkheid
die deze tijd heeft voortgebracht.
Trapgevels zijn er nog vrij veel in Amsterdam, maar
toch moet men er zuinig op zijn. Een honderdtal is
niet veel voor een groote stad en ze staan nog veelal
in achterafstraatjes. Bovendien zijn ze alle verschil
lend, vormen ze ieder een schakel in de reeds te veel
onderbroken keten der kunstgeschiedenis. Een mooie,
nog wel met een leeuw er op, ziet men in een drukke
straat, de Utrechtschestraat no. 141.
De trapgevel is niet scherp aan tijd gebonden. Het
was volkskunst die bleef, ook als iets nieuws kwam.
Zoo is te verklaren dat tot tegen 1700 trapgevels ge
maakt werden. Ook komen ze bij meer sierlijke voor
gevels wel eens aan den achterkant voor. Zoo is aan
een der bekende huizen van Vingboons aan de Oude
Turfmarkt de achterkant een onvervalschte trapgevel.
De tuitgevel is feitelijk de volksuitgave van den trap
gevel. Hij is de verbroedering van den alouden hou
ten puntgevel en de trap. Alleen boven en onder is
een tafeltje, onderaan een kleine om het afschuiven
van den dekband tegen te gaan en als aesthetische
56
