VIII. Een volgend kostelijk voorbeeld is het buurhuis
Heerengracht 493. Men ziet daar een plattegrond wel
ke, in wat matiger formaat, de indeeling heeft van VI
met het trappenhuis dwars en midden in huis, de bree-
de gang in de as en de 4 kamers daaromheen gelegen.
Hier is echter een nieuw element, de voor het midden
uitgebouwde zaal met afgeschuinde beëindiging, ge
lijk een drieachtste choorsluiting aan een dorpskerk.
De achterkamers hebben ook nog uitbouwen met kast
of privaat, zoodat de achterkamers slechts één breed
venster hebben dat opgesloten is tusschen muurvlak
ken en daardoor de kamer slechts matig verlicht. Ver
dere lange uitbouwen zijn alleen uit het onderhuis en
van den tuin toegankelijk. Doordat de groote midden
gang aan de achterzijde met de zaaldeuren afgesloten
is, wordt deze slechts matig verlicht. De trap heeft
bovenlicht met een lantaarn.
De achtergevel vertoont een zonderling, verward en
daardoor minder fraai aanzicht, in tegenstelling met
de eenvoudige, vlakke en harmonisch goed verdeelde
achtergevels der grachtenhuizen.
Dit nieuwe element, de in de as ontworpen zaal of ka
mer met veelhoekige beëindiging komt meer voor bij
laat 18e eeuwsche huizen of bij huizen welke in het
einde der 18e eeuw gemoderniseerd zijn. Een voor
beeld is aan het huis Heerengracht 580, thans ban
kierskantoor, waarvan de voorgevel is afgebeeld op
blz. 159.
Het bouwjaar of beter gezegd het jaar waarin het
huis Heerengracht 493 werd verbouwd, waarbij de bij
zondere plattegrond met de zaal aan den achtergevel
ontstond, is niet bekend.
Het huis Heerengracht 580, dat een overeenkomende
plattegrond heeft, is ontstaan in 't eind der 18e eeuw,
1782.
200
