eerst in het einde der 18e eeuw werd bebouwd. Het
is no. 10, een niet breede maar uitermate sierlijke gevel
met fijne vormgeving, geheel van zandsteen gemaakt.
Een der laatste echte grachtpaleizen, van veel ouderen
datum, maar van een lateren gevel en bijbehoorende
interieurs voorzien, is het breede huis Heerengracht
580, tusschen Amstel en Utrechtsche straat, nu ban
kierskantoor. Men ziet daar op de dubbele hooge stoep
een kostelijk gesmeed hek in de allerlaatste uiting
van den bouwstijl Louis XVI. Deze gevel is gebouwd
in 1782, dus kort voor 1795, toen de zegeningen van
de liberté, égalité, fraternité hun entrée deden, Neder
land werd ingelijfd bij de Fransche republiek.
Het tijdperk der Fransche overheersching is een der
droevigste perioden voor Amsterdam geweest. Het
duurde van 1795 tot 1813, dus 18 jaren. In dien tijd
liep de bevolking van Amsterdam achteruit van
220.000 tot 200.000 inwoners. In de laatste jaren der
Bataafsche Republiek werd een groot deel der over
gebleven bevolking, ongeveer een derde deel, door
liefdadige instellingen en door de stad in 't leven
gehouden. Dat zulk een tijd in de bouwkunst zijn
terugslag vond ligt voor de hand. Het is van oudsher
de gewoonte geweest de gevels te dateeren. De laatst
gedateerde gevel vóór den Franschen tijd is die van
1780 aan de Keizersgracht 146 bij de Leliegracht,
waar het jaartal met groote Romeinsche cijfers op het
fries van de kroonlijst staat. Het eerst gedateerde
bouwwerk daarna was de onlangs afgebroken R.K.
kerk aan den Singel naast de Militiezaal, waar 1820
in den gevel stond. Tusschen 1780 en 1820 geen en
kel gedateerd bouwwerk! Terwijl er uit den tijd van
162
1) Men moet zichzelf ook eens tegenspreken. In de Beulingstraat
5, 7 is een armoedige dubbele gevel en in de Sint Anthoniebree-
straat 70 een lijstgevel. beide met ANNO 1790.
