De onderbouw is veelal een gesloten muurvlak met
een stoepje ervoor, recht op den gevel. De hooge
stoepen zooals ze te Amsterdam bij de massa zijn, van
hardsteen en evenwijdig met den gevel, zijn van later
tijd. De bovenbouw is in den regel in eenige verdie
pingen, in verschillende orden boven elkaar. Hij heeft
ze echter ook gemaakt met een kolossale orde, groote
pilasters die den geheelen gevel bestrijken. Dit is ge
naamd de kolossaalorde, uitgevonden door den Ita
liaan Palladio. De gevels zijn óf geheel van zandsteen
óf van baksteen en zandsteen, waarbij dan van na
tuursteen werden gemaakt de onderbouw en de ver
sierende deelen van den bovenbouw, de werkwijze
zooals reeds aan de Coeymans-huizen werd opge
merkt. De achtergevels zijn steeds heel eenvoudig en
geheel van baksteen. De gevels van de tuinhuizen zijn
weder rijk bewerkt.
Philippe Vingboons moet een goed beklant architect
geweest zijn, getuige de vele bouwwerken die hij ge
maakt heeft en de namen van de opdrachtgevers, bur
gemeesters en welvarende kooplieden. Zijn ontwer
pen, hoewel niet van gelijke kunstwaarde, hebben
toch alle iets van hooge beschaving in zich, som
mige van groote schoonheid. Ze zijn een samenvoe
ging van vernuftig spel met de orden en begaafdheid
van steeds nieuwe ontwerpen. De achtergevels zijn
baksteenen muurvlakken met kruisvensters, beëindigd
met een tuitgevel en een enkele keer met een trap
gevel, echt Amsterdamsche gevels, volkskunst zonder
de orden. Zijn werk moet van grooten invloed geweest
zijn. Want in zijn tijd zijn tal van gevels gemaakt,
waarvan een deel tot ons gekomen is, dat op zijn werk
gegrondvest is. Het zal werk zijn van leerlingen en
van tijdgenooten, van burgerbazen die de eenvoudige
huizen bouwden en iets van de orden daarin legden.
108
