122
Bij fig. 14: Anders dan de meeste Brabantsche dorpen, die een
driehoekig marktplein hebben, heeft Eersel er een in gerekten
vorm. In het midden staat de voormalige Lieve Vrouwe-kapel
(15e eeuw) die, sinds 1918 gerestaureerd, als raadhuis dienst
doet.
Bij fig. 18: Omstreeks 1500 werd dit kerkje gebouwd, nadat het
eerste kerkgebouw van 1383 was afgebrand. Patroonheilige is
Sint Antonius abt, de volksheilige, die in de middeleeuwen voor
al door de boeren vereerd werd. Deze Antonius de kluizenaar
leefde in Egypte van 250-356. Hij wordt meestal met een bel en
een varken afgebeeld; dit varken duidt aan, dat de monniken
van Antonius alom hun vee vrij mochten laten grazen. Volgens
de legende heeft Antonius in de woestijn heel wat bekoringen te
doorstaan gehad: de schilders hebben, vooral bij den overgang
van de 15e naar de 16e eeuw, dit thema breed uitgewerkt. Bij
zonderlijk Jeroen Bosch (f 1516) muntte hierin uit, - en 't is
daarom, dat dit hier vermeld wordt, want de Bossche schilder
heeft zeer waarschijnlijk ook Bokhoven bezocht en daar de legen
den van den bekoorden kluizenaar leeren kennen, - evenzeer als
het waarschijnlijk is dat Pieter Brueghel de eerste aanleiding
voor zijn diablerieën vond in de Sint Genovevakerk van zijn ge
boortedorp. Het Bokhovensche kerkje is in 1610 vergroot, in 1771
verbouwd en in 1914 door slechte restauratie tamelijk verknoeid.
Bij fig. 19: De katholieke kerkgebouwen dragen tenminste één
kruis in den top. Van ouds hebben de Brabantsche dorpssmeden
er een eer in gesteld, zelf het kruis voor de dorpskerk te smeden.
Zij bleven in den stijl van hun streeker kwam wat fantasie bij
dezen arbeid te pas. Zoo ontstonden de a jour bewerkte ijzeren
kruisen als dit, dat den toren van Hedikhuizen siert.
Bij fig. 20: Langs de wegen in het uitgestrekte land tusschen
Peel en Maas heeft menigeen hèt moede hoofd voorgoed neer
gelegd in tijden van oorlog en oneenigheid. Waar de dorpelingen
het stoffelijk overschot vonden, begroeven zij dit en zij voorzagen
de plaats van een grafkruis. Zoolang aan de wegen niet veel
veranderd werd, bleef het kruis daar staan. Maar toen het mo
derne verkeer de eeuwenoude wegen bereikte, moest menig kruis
verdwijnen. In Vierlingsbeek werd dit grafkruis met enkele an
dere overgebracht naar het kerkhof.
Bij fig. 23: Een dorp aan de rivier heeft een ander leven dan
een dorp op de hooge gronden. De bedrijvigheid van de scheep
vaart en de avonturen van de schippers, die ook naburige landen
kennen, verruimen den blik van de dorpelingen. Ook is aan den
walkant steeds wat handel met de varensgezellen. Een trage zeil-
