VERKLARING BIJ DE FIGUREN EN
AFBEELDINGEN
121
Bij fig. 5: In de dorpskommen maken de waterleiding-maat
schappijen een eind aan het bestaan van de eeuwenoude ophaal-
putten. Toch zijn in de buitenwijken van de dorpen nog vele ge
spaard. Zij behooien bij elke boerderij, want er is véél water
noodig voor vee en huis en stal. En in den zomer kan diep in den
koelen put de melk het best bewaard worden.
Bij fig. 7: Het heiligdom van de boerenwoning is de haard, het
haardvuur. Daar worden de maaltijden voor het boerengezin
klaargemaakt - de soep trekt boven het vuur, de aardappelen en
de groente worden er gekookt, in de smeulende asch worden
appels en kastanjes gepoft daar vinden op koude dagen huis-
genooten en buren een warm plaatsje. De schouw is versierd met
tegels; de schouwrand met bordjes van tin of aardewerk. Zooals
de boven afgebeelde „herd" in den Dungen zijn er nog vele in de
Brabantsche dorpen, maar zij verdwijnen snel
Bij fig. 8: Bouwkundige constructies in boerderij en stal hebben
vaak een primitief karakter. Dit „gebont" of gebint in Helvoirt
bevindt zich in de zoogenaamde geut van het achterhuis. De stijl,
waaraan een ijzeren uitsteeksel is verbonden, is de karnstijl:
daaraan hangt het apparaat om te karnen.
Bij fig. 9: Er is geen weelde in de bebouwing van de zandige
randen van Brabant. Maar wèl is er gemoedelijkheid, gezellig
heid, schilderachtigheid. Daarom is het jammer, dat dit pittores
ke geheel in de buurt van de Drunensche duinen verdween.
Bij fig. 10: Nabij 's Hertogenbosch langs een dijk, die zeker tot
omwalling van een legerplaats gediend heeft, staan kleine boer
derijen als deze: verscholen en bijna opgelost in het landschap.
Bij fig. 11: Een mooie, ruime dorpsherberg als deze is een stukje
dorpsgeschiedenis op zichzelf.
Bij fig. 12: Een van de minst geschonden marktpleinen in Bra
bant is dat van Oirschot. Het Romaansche Mariakerkje (12e
eeuw) heeft zijn eigen vrijthof, - de gothieke Sint Pieterskerk
(15e eeuw) eveneens het gerestaureerde raadhuis (15e eeuw),
ten westen van de Sint Pieterskerk, heeft een ruim uitzicht over
het zwaar begroeide, schaduwrijke plein.
Bij fig. 13: De kern van het ruime marktplein van Etten vormen
raadhuis en kerk.
