rechtsgedingen zijn om het bezit en de verdediging er
van gevoerd! maar zij gaven tevens afzonderlijke
kleur en klank aan het landschap. De normalisatie van
de stroompjes heeft de meeste watermolens vernietigd.
In 1931 bestonden er in Brabant nog een twintigtal
sindsdien zijn er opnieuw verscheidene verdwenen. Het
landschap is hierdoor verarmd. De nieuwe tijd veegt
veel oude schoonheid meedoogenloos weg: het nut be
slist, niet de schoonheid. Enkele idealisten pogen het
streven van de dienaren van de nuttigheid te temperen
door de verheerlijking van den dienst van de schoon
heid.
Dan zijn er nog in Brabant de wielen en de vennen.
De wielen: raadselachtige plassen en tooverachtige vij
vers, waaraan legenden en sagen een geheimzinnig leven
hebben toegekend. Voor de jeugd van het dorp waar zij
liggen, hebben zij een bijzondere aantrekkingskracht.
En menig eenzaam wandelaar, die het spel van vogels
en visschen bespieden wil, rust daar even.
De vennen: overblijfselen uit den oertijd, toen de wilde
wateren den bodem van Brabant uitschuurden, droo-
men van dichters, verwezenlijkt in een wijde hei of
tusschen de ruischende dennen, - vennen als die van
Oisterwijk, waar de vreugden van het natuurgenot te
proeven en te doorproeven zijn in alle seizoenen voor
den dorpsbewoner, die ermee vertrouwd is, maar wel
licht nog meer voor den stadsbewoner, die zulk een
levende weerspiegeling van de hemelklaarte en de wol
kenluchten in geen enkel museum bewonderen kan.
Menig dorp in het oosten van de provincie heeft wan
delaars en natuuronderzoekers en peinzers aan zich
gebonden door zijn vennen. De schilders en teekenaars
vinden er jaar op jaar inspiratie. Hoe ontstonden de
vennen van Oisterwijk? Deze vraag heeft prof. dr Eug.
Dubois indertijd ook gesteld, - en hij heeft getracht
105
