zich zelf te doen gehad, om zich aan bespiegelingen
te kunnen overgeven. Wat zouden zij meer en beter
waardeeren dan hun huis en stad, die zij zelf met noeste
vlijt en harden arbeid hadden opgebouwd? Waren niet
hun gildehuizen, hun beurs, hun waag, hun haven, hun
stadhuis, hun kerken en torens, hun markten en pleinen
ontstaan en een gevolg geweest van hun ondernemings
geest, hun durf en overleg? Wij hebben de beeltenissen
van die mannen maar te zien, als zij als gildebroeders
bijeen waren om hun zakenbelangen te bespreken of m
schuttersvendels, als het moest, hun stad te verdedigen,
zooals zij ons in de schilderijen van Cornelis Anthonisz.
dezelfde kunstenaar, die den eersten plattegrond van
Amsterdam teekende en van Dirck Jacobs e.a. zijn
nagelaten, om te bespeuren dat het mannen zijn ge
weest, die wisten wat zij wilden. Het waren lieden die
binnen de solide materieele omheining van verstande
lijkheden en zekerheden, waarmede zij zich tegen alle
gevaren en aanvallen van buiten ommuurd hadden,
toch behoefte gevoelden om zich te laten meevoeren op
de vleugelen der schoonheid en te dwalen door de lan
den van den geest. Het tooneel, de dichtkunst, de ge
schiedenissen hadden hun volle belangstelling en velen
gingen daarin geheel op. De afbeeldingen van hun
steden en monumenten zijn met denzelfden ernst en
klaarheid geteekend, die ook hun maatschappelijke op
vattingen kenmerken. Maar zij wenschten hun afbeel
dingen versierd met fraaie omlijstingen en randen, met
de wapens van stad of gewest, met cartouches en em
blemen. De prenten van Braun in den „Stedenatlas"
zijn veelal smaakvol gestoffeerd met figuren, tekst
banden, wapens, enz. Het schijnt ons soms, alsof uit die
stevige en rustige composities iets opklinkt, wat wij ook
in de „refereijnen" en „zinnepoppen" van Anna Beijns
en den toen nog jongen Roemers Visscher beluis
teren: Trou moet Blijcken.
Indien wij een oogenblik de plattegronden, de profiel
gezichten, de panorama's, projecten, vogelvluchtkaar-
34
