in de verzoeking te beweren, dat hij van dezen afzon
derlijke teekeningen heeft gemaakt. De kaart van Cor-
nelis Anthonisz. is niet alleen de oudste van Amsterdam
maar ook een van de vroegste stadskaarten in het
algemeen.
Naast de „kaart" ontstond ook het „profiel-gezicht",
d.w.z. het gezicht op de stad van den beganen grond,
dus niet van een hoogte af gezien of gedacht. Dikwijls
werden deze „profielen" van verschillende richtingen
gezien en geteekend en veelal bij de betreffende platte-
grondkaart afgebeeld. Een der oudste van dergelijke
stadsgezichten is misschien dat van Antwerpen, in hout
snede gemaakt en afgedrukt in „Loeflichen Sanck" van
1515. Wij zien de stad van de overzijde van de Schelde.
De spits van den kathedraaltoren is nog in aanbouw. Al
de andere stedelijke kerkgebouwen zijn te erg om
haar samengedrongen en met hen de overige belangrijke
monumenten en koopmanshuizen. Alle zijn stevig binnen
de muren gepakt. Een groote hijschkraan voor het lossen
en laden van schepen en de talrijke vaartuigen met bolle
zeilen op de Schelde moeten klaarblijkelijk den leven-
digen handel in beeld brengen. Het panorama heeft een
feestgids moeten versieren, verschenen ter gelegenheid
van de intrede van hertog Karei en ter eere van Keizer
Maximiliaan. De stad moest dus op haar voordeeligst
worden voorgesteld. De ontwerper wiens naam niet
bekend is geworden heeft zich van den ouden stijl
nog niet kunnen bevrijden, noch den nieuwen geest vol
komen kunnen uitdrukken. De teekening is, als zoovele
kunstwerken uit dien tijd, nog in de vormenspraak der
gothiek, overladen met motieven der renaissance.
Grooter van afmeting en grootscher van opzet is het
profiel-gezicht van Antwerpen, uit hetzelfde jaar, even
eens in houtsnede door een ons onbekenden graveur
gemaakt. Bij het beschouwen van deze afbeelding den
ken wij onmiddellijk aan een directe natuuropname,
waarbij verbeelding en fantasie afzijdig zijn gehouden.
Het is een beeld, dat - wij zullen het straks zien - de
