sche afbeeldingen te worden gebruikt. Maar „het hout
blok" bood den drukker het niet te onderschatten voor
deel, dat het tegelijk met den tekst kon worden afge
drukt, wat de kopergravure en ets niet toelieten. Het is
dus begrijpelijk, dat Bewick's houtgravure onmiddellijk
de volle belangstelling van de grafische kunstenaars,
van de drukkers en van de uitgevers heeft gekregen.
Het belangrijkste gevolg van de nieuwe vinding en
zeker ten opzichte van de topografische prent is ge
weest, dat zij een geheel nieuwen vorm van uitgave
heeft doen ontstaan, n.I. het geïllustreerde tijdschrift.
Het tijdschrift bracht het leesgrage en nieuwsgierige
publiek tal van bijdragen van den meest uiteenloopen
den aard en bovendien kon het zich verlustigen aan
afbeeldingen van alle mogelijke gebeurtenissen en din
gen, kunstwerken, vreemde landen en volken en wat
dan ook.
Omstreeks 1830 verscheen als eerste tijdschrift „London
News", spoedig gevolgd door vele andere, en wel in
bijna alle hoofdsteden der wereld. Een van de eerste
Nederlandsche geïllustreerde tijdschriften is „De Aard
bol" (1837) geweest. Vorm en inhoud waren hoogst
primitief, doch wat het ergste was, de afbeeldingen wa
ren van houtgravuren afgedrukt, die de uitgevers van
buitenlandsche, Engelsche en Fransche, collega's had
den overgenomen. En zoo werd het Nederlandsche pu
bliek van het actueele nieuws op de hoogte gehouden,
dat inderdaad al eenige jaren oud was. De oorzaak was
niet ver te zpeken. Nederland had in die jaren geen
bekwame houtgraveurs. De ontwikkeling van het nieu
we procédé, dat elders onmiddellijk na zijn verschijnen
ter hand was genomen en tot een zekeren bloei was
gebracht, was hier te lande volkomen veronachtzaamd.
De houtgravuren, die Nederlandsche meesters eenige
jaren na het oprichten van „de Aardbol" hebben ge
leverd, konden als gravure, noch als teekening op eeni
ge artistieke waardeering aanspraak maken. Van de
weinige topografische afbeeldingen, die dit tijdschrift
121
