bovendien zoo weinig ruimte, dat de bespeler te dicht bij
het klavier moest zitten en zijn hoofd door een gat in de
zoldering moest steken.
Ten behoeve van een betere plaatsing der klokken is in
den koepel, rustend op de bintconstructie van den toren,
een zware eikenhouten klokkestoel gebouwd, waarin aan
den ondersten balk de twee grootste Van Wou's een plaats
hebben gekregen. Aan de rivierzijde zijn tusschen de stij
len de zes daarop in grootte volgende gehangen, de grootste
onder, de kleinere boven, (zie afb. 34) Hiermede werd er
een beter evenwicht in den toren, die 1.40 m uit het lood
staat, bereikt. Een uitbreiding met de ontbrekende klokken
d en e is wel geadviseerd, doch wegens financieele bezwa
ren niet tot uitvoering gekomen. Wel is het klokje g2 van
Haverkamp om zijn onzuiveren en doffen klank door Petit
en Fritsen hergoten en heeft deze gieter er nog 7 klokjes
van b2 tot f3 bijgegoten. De kleinere klokken zijn in twee
dubbele rijen in den nieuwen klokkenstoel gehangen. Op
het klokkenplat is een cabine gebouwd, waarin het bei
aardklavier is geplaatst; de bespeler heeft hierdoor de vol
ledige controle over zijn spel gekregen. Door de regel
matige ophanging van de klokken in rijen is het mogelijk
geworden het vroeger noodzakelijke broeksysteem te ver
vangen door het tuimel aarsysteem en hiermede is deze
historische beiaard voor het kunstspel geschikt gemaakt.
De derde beiaard, waarin Hemony de reeds aanwezige
groote klokken, hier luidklokken, als basis voor zijn reeks
gebruikte, is die van den Martinitoren te Groningen. De
grootste van de drie door Hendrick van Trier in 1578 ge
goten luidklokken heeft den grondtoon Fis (volgens de
stemvork: F +12/16 of Fis 4/16 van toonafstand),
de tweede geeft den toon Ais, de derde B, terwijl met den
toon cis de reeks van Hemony inzet, die vermoedelijk 35
klokken omvatte, waarvan Frans er 31 in 1662/63 en Pie-
ter er vier in 1671 goot. In 1788 heeft Andreas van den
Gheyn (Nijvel) het fis2-Klokje hergoten en er drie kleine
klokjes bijgegoten, zoodat de geheele reeks 40 klokken
omvatte. Hoewel de 2e en de 4e klok uit de Hemony-reeks
ontbreken, blijkt uit de stemming, die volgens de stem-
65
Klokken en Beiaarden 5
