38
van den wand ontstaan, die zwevingen veroorzaken.
De bewerking, die de klok ondergaat om afwijkingen van
de zuivere stemming te verbeteren, bestaat in het wegnemen
van metaal uit den binnenwand van de klok en wordt een
voudig bijstemmen genoemd. Het werk zelf is alles behalve
eenvoudig. Er bestaan verschillende werkwijzen voor het
bijstemmen, bijv. door uithakken en vijlen, wat bijna nooit
tot het gewenschte resultaat heeft geleid, door uitslijpen
met een amarilsteen, wat het voordeel heeft, dat de klok
onder de bewerking voortdurend haar grondtoon en an
dere partialen laat hooren en dus tijdens het afdraaien met
de stemvork vergeleken kan worden. En tenslotte staat
heden de moderne techniek den gieter ten dienste met
een carrouselbank, een verticale draaibank. (Afb. 15)
Reeds Hemony gebruikte een dergelijk werktuig van hout,
dat door vier mannen in beweging gebracht werd. Deze
primitieve draaibank is naderhand te Zutphen teruggevon
den, doch helaas door de vinders in hun onwetendheid aan
brandhout gehakt. Het nadeel van de moderne draaibank
is, dat de toon onder het uitboren niet gecontroleerd kan
worden, want terwijl de klok onder het uitslijpen vrij met
den kop op den grond staat, wordt zij onder het uitdraaien
op de draaibank met vier klauwen over den slagring en
vier zware schroefbouten aan den kop muurvast op de
bank geklemd. Het gevolg hiervan is, dat, terwijl de beitel
de klok raakt, alleen de allerhoogste boventonen oorver-
doovend gillen en de grondtoon en lage partialen niet tot
ontwikkeling kunnen komen. De geluiden, die de klok on
der deze bewerking voortbrengt, zijn zoo kwetsend voor het
gehoor, dat ik de eerste maal, toen ik de stemkamer bij de
firma Taylor wilde binnengaan, instinctief de deur weer
dichtwierp.
Met dit bijstemmen zijn de gieters begrijpelijkerwijs zeer
geheimzinnig. De kennis ervan is door moeizaam experi
menteeren en na veel mislukken verworven. Op het beiaard
congres te 's Hertogenbosch in 1925 bestond er gegronde
hoop, dat er een tipje van den geheimzinnigen sluier zou
worden opgelicht, door de aankondiging van een voor
dracht met lichtbeelden van den bekenden Engelschen
