nen naar de vormen te vloeien. Deze goten worden op den
dag van het gieten met turf droog gestookt, want de aan
wezigheid van het kleinste waterdeeltje kan een explosie
van het gesmolten metaal veroorzaken. Tijdens het gieten
van eenige klokken voor het Leidsche stadhuis bij de firma
Van Bergen te Heiligerlee maakte ik dit mee; iedereen
zocht een goed heenkomen, behalve de mannen op den
gietkuil, wier broekspijpen door het uitéénspattend metaal
in brand vlogen. Tijdens een radio-uitzending van het gie
ten uit dezelfde gieterij geschiedde het laatste eveneens en
vluchtte men met zulk een haast, dat iemand de microfoon
omschopte; ingewijde luisteraars, die door de geluiden
wisten, wat er gaande was, wachtten in spanning. Alles
liep zonder ongelukken af en na enkele minuten berichtte
de omroeper, wat er gebeurd was.
De inrichting, waarin het klokkenmetaal gesmolten wordt,
is een zoogenaamde vlamoven; hierin slaan de vlammen,
op hun weg naar den schoorsteen, over het te smelten
metaal heen. Fig. 8 stelt de schetsmatige dwarsdoorsnede
voor van een grooten vlamoven. Rechts op de teekening
onder den vuurhaard ziet men in stippellijnen aangege
ven de exhaustor, die bij de firma Van Bergen het vuur
aanblaast. De oven van de firma Petit en Fritsen is zoo
geconstrueerd, dat dit hulpmiddel overbodig is, terwijl
toch de oven in 3 a 4 uren op de vereischte temperatuur
is. De brandstof in 't noorden van ons land half om
half turf en hout, in 't zuiden enkel eikenhout wordt
van boven in den haard geworpen; de opening is met een
zware ijzeren plaat afgesloten. Uit den haard leidt een
kanaal van bijzondere constructie de heete lucht en vlam
men naar den eigenlijken smeltoven, welks bodem eenigs-
zins hol is en afloopt naar de zijde, waar het metaal moet
wegvloeien. De opening of mond van den oven is met een
leemen prop gesloten. Naar boven ontwijken de vlammen
door den schoorsteen. Zóó groot is de trek in dezen
schoorsteen, dat soms heele turven of stukken hout uit
den haard in den oven belandden en de vlammen meters
hoog boven den rand van den schoorsteen uitslaan. Er ont
staat zoo'n zuiging in den smeltoven, dat de deuren, die
33
Luidklokken en Beiaarden 3
