die een absoluut gehoor bezitten, doordat zij steeds andere
tonen hooren dan de toetsen, die zij aanslaan.
Het beiaardklavier komt in twee verschillende vormen
voor, n.1.: als „stokkenklavier" en als „pianoklavier".
Beide namen zijn ontleend aan den vorm, dien de toetsen
hebben. Bij het eerste, dat in hoofdzaak nog denzelfden
vorm heeft als toen men klavieren op beiaarden ging toe
passen, zijn de toetsen ronde stokken, die uit de raam-
constructie van het klavier steken; bij het tweede hebben
zij den vorm van pianotoetsen, doch veel grooter. (zie
afb. 41) De breedte der witte toetsen is 4 cm, hun diep
gang 6 cm. Hierdoor moeten de zwarte toetsen meer dan
6 cm hoog zijn en bedraagt de afstand van een neer-
gedrukten witten toets tot den bovenkant van een zwarten
toets 12 cm, een afstand, die met de vingers niet te grijpen
is. Door de abnormale breedte der toetsen kan men met
één hand slechts een kwart, bij groote spanning een kwint
omvatten. Bovendien is er geen sprake van, dat men de
gewone techniek van pianospelen kan toepassen, doordat
het gewicht, dat men neer te drukken heeft, veel te zwaar
is voor de vingers. Men speelt met handschoenen aan,
waarvan de toppen opgevuld zijn, houdt de vingers stevig
tegen elkaar gedrukt en slaat de toetsen met de toppen der
vingers, die een loodrechten stand hebben, naar beneden,
een bezigheid, die zoo'n pijn in de vingergewrichten ver
oorzaakt, dat men dagenlang geen piano kan spelen.
Het pianoklavier, dat door beiaardinrichters is uitgedacht
om de bespeling te verlichten (zij hebben daartoe ook
de klepels lichter gemaakt en dichter bij den klokwand
gehangen) heeft in de practijk bewezen voor het bespelen
van den beiaard ongeschikt te zijn. In alle torens, waar het
tusschen 1900 en 1915 werd toegepast, n.1.: het stadhuis
te Eindhoven, de Drommedaris en de St. Pancraskerk te
Enkhuizen, de Magdalenakerk te Goes, de St. Gudulakerk
te Lochem, het stadhuis en de St. Servaaskerk te Maas
tricht, den Abdijtoren te Middelburg en den Gasthuistoren
te Zaltbommel, werd het voor zoover die beiaarden ge
restaureerd zijn weer verwijderd en vervangen door een
stokkenklavier.
102
