en op den derden tel één begeleidingsnoot, dan versterkt
dit den indruk van deze maatsoort. Men is zelfs niet ge
bonden aan de verdeeling in achten van de trommel en
kan van drie 4/4 maten van de trommel vier 3/4 maten
maken door steeds om de drie tellen meer begeleidings
noten onder de melodie te plaatsen (bijv. Wilt heden nu
treden). Ook de harmonie kan de gewaarwording van een
driedeelige maatsoort versterken. Zelfs een 6/8 maat is
mogelijk (In een blauwgeruite kiel) door om de drie
achtsten begeleidingsnoten te plaatsen.
Er bestaan ook trommels met 12, 16 en zelfs 24 verschil
lende notenvormen. Een verdeeling in twaalven vereenvou
digt het versteken van een 6/8 en 12/8 maat en maakt ook
de afwisseling van achtsten en achtste-triolen mogelijk.
Een verdeeling in zestienden biedt de mogelijkheid van
maatindeelingen met zestiende noten, één in vierentwin
tigen zelfs afwisseling met 16e triolen.
De prachtige bronzen trommel van den Mechelschen bei
aard bevat 180 maten en 90 lichters, dus over den gehee-
len omtrek 16200 gaten. De afstand der maten is van hart
tot hart gemeten 27 mm, er zijn (behalve de combinatie
noten) 24 verschillende modellen noten. Hierdoor kan
men zich een voorstelling maken, hoe zuiver deze nootjes
gemaakt moeten zijn, dat binnen een afstand van 27 mm
de bek van elk dier 24 noten precies op zijn plaats moet
komen, wil de muziek, die zij voortbrengen, zuiver in de
maat zijn, want iedere ongelijkheid in de noten is direct
in de maat merkbaar. Dit verklaart, waardoor het auto
matisch spel dikwijls zoo onverstaanbaar is. Het noten
materiaal bestaat soms uit noten, die eeuwen lang dienst
hebben gedaan en dus door slijtage ongelijk van lengte
zijn geworden. Het niet zuiver rond zijn van de trommel
heeft natuurlijk hetzelfde gevolg, n.1. dat de lichter te
vroeg of te laat afvalt en de maat der muziek verstoord
wordt. Bovendien blijkt uit de wijze van versteken de kun
digheid van den beiaardier, want het versteken behoort
reeds sedert eeuwen tot zijn werkzaamheden. De best inge
richte trommel, met ideaal afgewerkte noten, kan toch een
onontwarbare mengeling van tonen voortbrengen, als niet
96
