84
gen; de St. Bavo te Haarlem; de Si. Lambertus te Hel
mond; de Raadhuistoren te Hoogeveen; de Nieuwe Toren
te Kampende Raadhuistoren te Leiden en die te Leeuwar
den; de St. Servaas te Maastricht; de Abdijtoren te Mid
delburg; de Herv. kerk te Nijkerk; dé Cunera te Rhenen;
de Raadhuistoren te Rotterdam; de Domtoren te Utrecht
en de St. Michaël te Zwolle. Van deze torens zijn er ver
scheidene, die den gesloten toren zeer dicht naderen door
de gunstige verhouding van de openingen tot de kolommen
en pilasters.
De overige 41 speeltorens van ons land bieden niet vol
doende ruimte, om de klokken regelmatig in rijen in een
klokkestoel te plaatsen, terwijl bij sommige de architec
tuur van den toren zulks niet toelaat.
In vele dier open spitsen en koepels hangt de grootste klok
in het midden aan de zoldering. Daaromheen vinden de
overige groote klokken, meestal tusschen de stijlen of ko
lommen en halverwege buiten den toren hangend, een
plaats; daaronder hangen dan de kleinste klokken. Men
behoeft niet veel inzicht in beiaardbouw te bezitten om in
te zien, dat het effect van een zoodanig opgehangen beiaard
veel te wenschen zal overlaten. De grootste klok belem
mert de uitstraling van het geluid der overige naar alle
zijden, terwijl de lager hangende kleine klokken overstemd
worden door de groote.
Het lijkt ons onbegrijpelijk, dat meesters in de kunst van
het gieten, als bijv. de Gebr. Hemony, zich blijkbaar wei
nig hebben bekommerd om het gebruik, dat van hun
klokken gemaakt werd. Zij volgden de algemeen gebrui
kelijke wijze van ophangen n.1. in rijen in een venster aan
één zijde van den toren, zooals te Amersfoort, Brielle en
Delft, of tusschen de stijlen in het rond, zooals in alle to
rens te Amsterdam en de meeste open renaissancespitsen.
Nu echter aan een beiaard de strengste eischen van een
muziekinstrument worden gesteld, is, niet alleen voor het
bouwen van nieuwe torens, maar ook voor het aanschaffen
van nieuwe beiaarden en het restaureeren van bestaande,
deskundig toezicht voor het rangschikken der klokken en
de geheele uitrusting zeer gewenscht. De beiaardinrichters,
