HOOFDSTUK III
DE GEVELSTEEN
vJrider gevelsteenen willen we hier slechts verstaan
die steenen welke herinneren aan het oude uithangteeken.
Opschriften en spreuken vergezelden veelal de uithang-
teekens en werden op uithangborden en meer nog op de
luifels aangebracht, later wel in steen gehouwen. Een
typisch kenmerk hiervan is het opschrift, duidelijk aan
het uithangbord ontleend, op enkele oude gevelsteenen
nog te lezen met Dit is in (de Swarte Hoern), later enkel
„In de en op sommige steenen het vergezellende rijm.
Hiervan zijn verscheidene exemplaren over. Behalve
deze gevelsteenen zijn vele huizen voorzien van jaar-
talsteenen, sierlijke linten en fraaie cartouches. Ze
zijn te talrijk om hier te vermelden, bij eenig opletten
merkt men ze spoedig op. Het zijn niet enkel maar naam-
of jaartalsteenen, ze vormen een versieringselement aan
den gevel, evenals de festoenen en guirlandes, ja ook de
gevelsteenen zelf dat zijn.
Onze Amsterdamsche gevelsteenen zijn zoo bijzonder
mooi als ze, schoongemaakt, in hun oorspronkelijken
staat zijn teruggebracht en door bevoegde hand opnieuw
gepolychromeerd worden. Ze dienden een object van
overheidszorg te zijn. Want kunsthistorische waarde
hebben de gevelsteenen, welke we zoo gelukkig zijn in
groote verscheidenheid te bezitten en waarvan een groot
aantal getuigen van bekwaam vakmanschap. De ver
vaardigers zijn niet bekend, maar we mogen aannemen,
dat er zelfs verschillende aan Hendrick de Keyser en
zijn leerlingen kunnen worden toegeschreven.14) De ge
velsteenen zijn verbonden met Amsterdams verleden en
19
