28
looze werkzaamheid van onze voorvaderen, die hier den
Kop van Noordholland ontrukt hebben aan het woeden
der baren, een eeuwendurende heldenstrijd. Een van de
uitkomsten daarvan is het Zwanewater, een ruime vallei,
omgeven door lage gras- en mosduinen. In de vallei
zelve een stelsel van plassen, rondom dicht begroeid
met de oeverplanten van het voedselrijke water. De
oeverstrook laag en vlak en dras met den rijken plan
tengroei van gras en zeggen en biezen en al de mooie
bloemen van de duinvalleien. Op sommige plaatsen in
den rietzoom een overweldigende groei van Bitterzoet
en daar broeden in den zomer honderden kokmeeuwen.
Elders in het riet de nesten van Blauwe Reigers en Le
pelaars, die hier talrijker zijn dan in het Naardermeer.
In de duinen huizen talrijke zilvermeeuwen, die deels
het duin verrijken met de kalkstoffen, die zij er bren
gen, anderdeels het beschadigen door helm en korst
mossen te plukken en vergaderplaatsen plat te trappen.
Dit Zwanewater dankt zijn rijkdom vooral aan de om
standigheid, dat deze duinen niet onder den voet zijn
geloopen. Het staat over de heele wereld in den roep
van ongenaakbaarheid. Wanneer het ooit deel zal uit
maken'van ons Nationaal Duinpark, dan moet het deze
kwalificatie kunnen behouden, zij het dan ook eenigs-
zins getemperd.
We mogen dit hoofdstuk over duinvorming niet eindigen
zonder den regen te vermelden, zoowel den vernielenden
plasregen als de malsche buitjes. De plasregen kan
soms het duin geweldig aantasten, vooral wanneer, zoo
als gewoonlijk, eenige dagen van hitte en droogte er aan
zijn voorafgegaan. De bovenste zandlaag kan dan moei
lijk het water opnemen en het stroomt nu langs de
oppervlakte naar omlaag, massa's zand meevoerend, die
op vlakker plaatsen als een waaiervormig uitgespreid
colluvium blijven liggen. Deze stortbanen teekenen zich
veelal duidelijk af tusschen den plantengroei van de
helling en vormen soms diepe geulen. De voet van het
