In vele gevallen treft men bij de kasteelen op
L-vormigen plattegrond een zwaren, meestal vier
kanten toren aan in den buitenhoek. Hoewel van
jongeren datum geeft het van 1630—1650 gebouwde
kasteel van E y s d e n het bedoelde type weer.
Twee vleugels beslaan elk een zijde van het om-
waterd vierkant en eindigen elk in een paviljoen.
In een hiervan is de toegangspoort en in den uit-
springenden hoek is een vierkante toren uitge
bouwd (afb. 20).
Ter verdediging van den hoofdingang werd veelal
op een der hoeken van de voorzijde van het burcht
vierkant een voorspringende zware toren opge
richt, de „bergvrede". Hiervoren (blz. 43) kwam
de bergvrede van 't Huis B e r g al ter sprake; het
uit den overgang van de XVe op de XVIe eeuw
dagteekenende „G enhoes" te Oud Valkenburg
heeft er een ter verdediging van den toegang tot
den voorburcht en dien tot het eigenlijke huis. Het
kasteelvierkant heeft aan de voorzijde een lage
XVIIIe eeuwsche ingangspartij, onder een rechten
hoek aansluitend op het huis, dat zich uitstrekt
over een zijde van het vierkant; op den buitenhoek
aan de voorzijde en bij het woonhuis voorspringend
staat de zware bergvrede. Dit in mergel opgetrok
ken kasteel met zijn hooge, smalle vensters en zijn
sierlijke boogfries is door de toepassing van het
inheemsche materiaal typisch voor de streek en
door de vormgeving typeerend voor den tijd (afb.
18 en 19).
VI. Wordt het kasteel-vierkant aan alle zijden be
bouwd, dan ontstaat een slot met een gesloten ka
rakter; het binnenplein is dan van buiten niet te
zien. Groeide deze geslotenheid in den loop der
tijden, dan is het mogelijk, dat het voorfront oor
spronkelijk meer of minder open was. Een poort in
71
