kleine West-Friesche gemeente informeerde naar de
oude grafsteenen, die daar tot voor enkele jaren nog
in de kerk gelegen moesten hebben, werd mij door
den over deze vraag verwonderden president-kerk
voogd ten antwoord gegeven, dat er inderdaad een
aantal van deze oude voorwerpen was geweest, doch
dat die in den tijd van den wereldoorlog waren afge
keurd. Alsof het dus een partij bedorven aardappelen
goldZoo zijn er nog meer sterke staaltjes te vermel
den, doch ik zal het hierbij laten.
Niet alle oude grafzerken, die ons interesseeren, be
hoeven wij ons uit kerken afkomstig te denken. In dit
verband wees ik reeds op het z.g. grafkruis, waarvan
nog vroeg-XVIe eeuwsche exemplaren voorhanden
zijn (bl. 61). Er zijn immers in ons land ook nog
werkelijk oude kerkhoven, die in sommige gemeenten
zelfs in plaats van de kerk als algemeene begraaf
plaatsen gediend hebben. Ik bedoel hier allereerst die
groep, die ik met den naam van „Zeemanskerkhoven"
zou willen betitelen. In menige zeeplaats toch is het
kerkhof van ouds meer dan de kerk, ja soms zelfs
geheel ter vervanging van de kerk, als algemeene be
graafplaats aan te zien. De voorbeelden daarvan vindt
men in het Noorden van ons land op de Noordzee-
eilanden en in plaatsen op voormalige Noordzee-
eilanden gelegen, te weten Callantsoog en Huisdui
nen met den Helder (respectievelijk de oude eilanden
Callantsoog of „het Oog" en Huisduinen). Op Texel
en Terschelling (het Rij perkerkhof) zijn meerdere
van zulke kerkhoven. Het gebruik bracht hier mede,
dat ieder, de predikant, de dorpsschout, zoowel als
de „commandeur op Groenland" doorgaans juist daar
en als ieder ander niet in de kerk begraven werd.
De lezer zal er natuurlijk mee bekend zijn, dat er
voorts nog bepaalde groepen van menschen geweest
89